КЬВЕДАР, КЬУДАР, Ц1УДАР ВА ЧАСТУШКАЯР

 Акьун тавунмай кьил фена цла, 

Чир хьанач кьилел къведайди бала!

Акьун тавунмаз кьил фена цла,
Чир хьанач кьлиел къведайди бала!

24.10.2016.
Кьведар

Акьун тавунмаз кьил фена цла,
Чир хьанач кьлиел къведайди бала!

Садбурун сиве мез жеда ширин,
Садбуру мецив нез жез жеда ширин!

Гьар са инсандиз ахмакьвал вичин,
Чир жез хьанайтIа, яру жедай чин!

Дидедин къадир течир аялдиз,
Вич хайид тирди къведач хиялдиз!

Ахмакьрин юкьва акьуллу инсан,
Кьуьзуь хьун мумкин я са цIуд йисан!

Ришвет-шеле гуз, кьаз вердиш дустар,
Адан рикIе жеч гьич михьи къасатар!

Шад тир хабардин ван атай чIавуз,
Лув гана, хкаж жез кIанда цавуз!

Фитне-гъибетдихъ йигъадай инсан,
Амукьда кIвал-югъ, амачиз хизан!

Пехилвал себеб такIандаз къунши,
ЧIуру кIвалахар фад жеда къарши!

Бармак хьуналди ахмакьдан кьилел,
Накъвар тахьана, амукьдач вилел!

Эверайдаз – гьай, суалдиз – жаваб,
Гун–ам буржи я ва карни суваб!

Гар къведай патаз гудайда далу,
Вичин хъендикай кьаз жеда халу!

Акунриз – хали, дадуниз – буран,
Езнедиз ажуз диде я яран!

Чархар пад-падна, экъечIай булах,
Вилин нине хьиз михьиз хуьз алахъ!

Акьуллу хьунухь – туш зурба кIвалах,
ИйизвачтIа вун акьул гуз алахъ!

АлахъайтIани акьул гуз алам,
ЧIехи хьайилан, яз амукьда лам!

РикIевайди – ваз, мецевайди – заз,
НикIевайди – заз, къецевайди – ваз!

Аллагьдин патай ваз гайи девлет,
Нез алахъмир вун, ченеба, хевлет!

Ван хьайи кьвандахъ акалайт1ан яб,
Ахтармиш жедач гьахъ гьим я, гьим таб!

Меци авур хер сагъардай дарман,
Жагъуриз тежез, атIуда аман!

Уьмуьрдиз яргъи, куьруь лугьумир,
НикIедиз цуру, фири лугьумир!

Квек хьайитIани лувар жедай туш,
Ахмакьдахъ галаз сувар жедай туш!

Хъилен ичкиди авур кас пиян,
Масабурузни вичиз я зиян!

ТуькIуьрнач лугьуз вичикай чIалар,
Зи са кIеви дуст хьанвалда ялар!

Гьи кьадарда ваз хьанватIани дар,
Вахкуз алакьдай кьаз алахъ кьадар!

ГузватIа вуна низ хьайитIан сир,
Чарадан хиве тваз тахьуй тахсир!

Бурж къачуз фена чарадан гъенал,
Вахкуз кIан туш, вил алаз ам кьинал!
+++
Чир хьанач лугьуз вацIай физ улам,
Ахмакь Алиди гатаналда лам.
+++
Элуькьна лугьуз дустунал вичин,
КицI гатун патал Вели тир кIвачин.
+++
Вич папалайни акурла агъуз,
Алидкай хьана хендеда ялгъуз.
+++
Цан цайидаз нек гайила фири,
ТIамбул ягъайдан мез хьана куьруь.
+++
Гьикьван дуст ятIан зи яргъа балкIан,
ЦIап себебда ам дуьз туш хьун такIан.
+++
Эрекь хъвайила, инсандикай лам
Хьунал, муьгьтел яз амукьна алам.
+++
ЦIакулар чIулав я лугьуз пехърен,
Вилер чапрасбур хьанатIа къуьрен?
+++
Тахьурай лугьуз тум галай кIвалах,
Ламра вичин тум кьуна са къвалахъ.
+++
КицIиз эгер кац туширтIа къунши,
Абурун ара жедачир турши.
+++
Цаз акьахайла, къекъвей дабандиз,
ТакIан хьанайтIа куьз агъдабандиз?
+++
Ахмакьданни кьил хьайила яшар,
Камаллу кьилиз жедалда ухшар.
+++
Гьарда вичин кар авуртIа вичиз,
Темпел гишила амукьда, заз чиз.
+++
Дустунин къадир авачир душман,
Са кIус фад кьинал жемир куьн пашман.
+++
Вичелай ширин авунвай емиш,
Эвелдай куьне тар ая саймиш.
+++
Эгер цихъ вичин авачиртIа дад,
Ширин жедачир виридалай яд.
+++
Еке тир са рикI туналди хура,
Гужлу жедач нуькI лекьрелай пара.
+++
Вуч затI ятIа рагъ, вуч ятIа атир,
ХъуьтIуьз чир жеда гьар садан къадир.
+++
Сиви лагьана, гъили къачуна,
Темпелдин къаву тIили къачуна.
+++
Незвай макъамда билбилдин шараг,
Гъуьлягъ акатна кьуьгъуьрдин сарак.
+++
Цаву авурла тIурфандин ванер,
Чилел ишена кьуранвай къванер.
+++
Течирдаз сирнав лепейрал гьуьлуьн,
Лув гуз кIан хьана винелай чилин.
+++
Гайи зиянар авурла гьалал,
Угъри чакъални атана чIалал.
+++
Багьа затIаркай-къизил хъсан я,
Амма буржунин-кьезил хъсан я.
+++
Нубат алачиз кьадайдан кьинер,
Дарман я кьилел акьалжун кьенер.
+++
Цан цайи касдиз-цурунек гана,
ТIамбулчидин сив-фирида кана.
+++
Гапуррал кхьей адетар хъсан,
ЦIакулрал чIуриз алахъмир, инсан!
+++
Ламракай регъуь тахьайтIа эгер,
Хкункай жедачни мегер?
+++
Женгина герек жедатIа гапур,
Ислягь къул чIугваз бес жеда цIакул.
+++
КIвал къачудалди тийижир хуьряй,
Къунши жагъура къилихриз къулай.
+++
Бармакдиз эгер авачтIа хатур,
Нубатсуз кьазва кьецIил тир гапур.
+++
Гъери тIуьр кац чир жеда чIарчIелай,
Девлет авай кас-ракьун варцелай.
+++
ЧIехивал ламран гайила хиве,
Вичин тумунал кутIунда деве.
+++
Уьмуьрдикай дуьз тахьайдаз вафа,
Лап гьайиф къведа чIугур кьван жафа.
+++
Дуьз гъавурда гьат тавун зегьмет я:
Уьмуьр:пис-хъсан, ам ви кьисмет я.
+++
Инсанрин фикир тахьуналди сад,
Муьгьтелни жезва, кефи тушиз шад.
+++
Кьудар

Муьгьуьббатдив гекъигайла,
Дуствал пара вине я.
Дуст гадарна, чан хуьдайла,
Вал къведайди тегьне я.
+++
Стхавилин пак тир кьинез,
Чир хьайид туш четинвал.
Дуст гадарна, кIан хьун фу нез-
Гьисабда яз хаинвал.
+++
Жанавурни кицI дустар хьайила,
Хперин суьруь-варани зара.
КIвал эцигзавай устIар кьейила,
Гьаятда жеда керпичрин хара.
+++
Чапрас папаз кьвед хьиз акваз вилерай,
Авай са гъуьл акъудналдай кIвалерай.
Мегьтел я цIай экъечI тавун чилерай,
Лагьана хьуй, кьилел кIерец тар жеда.
+++
Кимибуруз чпин патав амайбур,
Яз аквада акьулсузар, кIамайбур.
Абурукай сад, кьвед намус кумайбур,
Жагъана хьуй, аламатдин кар жеда.
+++
Девлетлудаз кесиб акваз цIай къведа,
Гуя адаз вичиндакай пай къведа.
Са югъ къведа, ахмакь адан тай жеда,
Атана хьуй, живед кьулал яр жеда.
+++
Пиян инсан гьалт тавурай хатадай,
Лам хьиз жеда кьарад кьулал къатадай.
На лугьуда, тум акъатна кIутадай,
АкI хьана хьуй, дуьньяни кваз дар жеда.
+++
Аллагьди хуьй къелемдикай шаирдин,
Тах атIуда тахъванамаз шаирдин.
Юкь хъсан я секинвилиз нехирдиз,
Дахьана хьуй, карч хада, кIвач тIар жеда.
+++
Сажидинахъ лугьур-дтлгьур амачиз,
Хуруда рикI кузва иви амачиз.
Са бязибур къваларилай тамашиз,
Рахана хьуй, сиве мез кьве кIар жеда.
+++
Жанавурни кицI душман хьайила,
ХупI регьят жеда чубанрин рикIиз!
Акурла чпин хамар хутIуна,
Абуруз кицIер кIан жеда рекьиз.
+++
Гьар са гъуьлуьз юлдашдивай кIаниди,
Ширин мезни гьуьрметлувал, хатур я.
Я стхаяр, и заз кьисмет хьайиди,
Гьамиша цIал кIвалахзавай матур я!
+++
Шумуд бубат хьана къе югъ,
Гагь живер къваз, гагь ракъар къвез.
Ламу чиляй акъатда бугъ,
Чилин циф жез, цава къекъвез.
+++
Ни лугьудай цIи кьуьд жедач?
Гаф хада хьи гафуни..
Аллагьдихъ са затI кьит жедач,
Жив-фуни я, къафунни.
+++
Буьркьуь ятIани чилик квай кьифрез,
Вичиз фу недай рехъ чида хъсан.
Амалар течир инсанрал хъуьрез,
КIватIалда девлет цIийи гьар йисан.
+++
Лацу чарчел чIулав цIарар,
ЧIулав чарчел лацу чIалар.
Де лагьа куьне дуьньяд винел,
Гьим хийир я, гьим я зарар?
+++
Таб авуналди регъуь тежер чин,
Фитнеяр ийиз, куьруь тежер мез;
Хьарарик жедай патахъ тир фирчин,
Вал акьалай фу кIан жедани нез?!
+++
Акьуллу касди акъваз тийиз гьич,
Чирда уьмуьрдин деринрин тарсар.
Ахмакьда даим акьуллу кьаз вич,
Лагълагъар ийиз акъудда йисар.
+++
Муьгьуьббатдихъ кьве жуьре ава дад:
Туькьуьлни ширин акахь тийидай.
Муьгьуьббатдихъ-цIай, иличайтIан яд,
Ава гьамиша хкахь тийидай.
+++
Муьгьуббатдихъ сир ава дерин тир,
КIани инсанар табагъ ийидай.
Вафалу ксар амал ширин тир,
Намердбурукай къабагъ ийидай.
+++
Кьвед ашукь хьана, чIалал атана.
Кьведан арадал-аял атана.
И кIвалахди зак руьгь кутуна шад,
Зи рикIиз мелгьям хиял атана!
+++
Вичин кIвале пIир я а кас секин,
Гьич сивяй са пис ван къведач адан.
Пата, Аллагьди хуьруьрай, куьшкуьн,
Хаз алахъда са цIуд касдин гардан.
+++
Ахмакьдал ахмакь муьгьтел хьайила,
Акьуллу инсан серсер хьаналда.
Ахмакьрин яракь метIел хьайила,
Амайбурузни эсер хьаналда.
+++
Кьейи касдилай вахчумир кьисас,
Ам агакьнава жазадихъ вичин.
Уьзуькъара хьун гьич кIан жемир ваз,
Къвезмай несилрин вилик уьзягъ чин,
+++
Ахпани кьий, пакани,
Чан гъиляй-гъилиз!
Фуни тIуьна, какани,
Хъфена кIвализ.
+++
Хажалатдин къайи марф,
Къвайи зулун береда;
Физва кьилел алаз каф,
Са йикь туна дереда.
+++
Къизилгуьлдин цуьквер ала,
ЦIай акъуддай цацарни.
Ярдин мецел шекер ала,
Вилин накъвар-вацIарни.
+++
Шадвал гъидай чи шуьрбет,
Гичиндава шуьшедин.
Аман минет чи суьгьбет,
Негъил тахьуй куьчедин.
+++
Ша, чан гуьзел, зи къаршидиз,
Куьлуьз къачур камаралди.
Хабар тахьуй пис къуншидиз,
Вун гъуникай гатфаралди.
+++
Заз итимрай амач такур аламат,
ЦIузни вацIуз фида гуьзел, хуш хьана.
Муьгьуьббатдин цIай рикIе хуьз саламат,
Цавай фида, мензил атIуз къуш хьана.
+++
Уьмуьр акъатна чIуру тир рекье,
Вуч авуртIани жез хьана гьалал.
Гунагьсуз ксар тур чIавуз йикье,
Цаварал Аллагь атана чIалал!
+++
Шумуд са йисуз ише фена таб,
Бурандиз лугьуз ширин тир хали.
Гила садани гун тавурла яб,
КIвачер беябур ийизва кьили!
+++
Эцигна кIвалер, кIватIална девлет,
Пехъ хьана цавуз акъатна бирдан.
Угърашрихъ амач секинвал хевлет,
Ирид чкадлай хана хьи гардан!
+++
Вилерни аваз, авуна буьркьуь,
Гьар сеферда на тарифдай чIавуз,
Гила чаз рекьер хьайила гьяркьуь,
Вучиз на ялвар ийизва цавуз?
+++
Кiвалахар садан, дамахар садан,
ТIамбул ягъайдаз фиринек мили.
ЯцIу хьайила руфунни гардан,
Дуьз кIвалах, мегер, хъийинни кьили?
+++
Хъсан кIвалахдин ая тарифар,
Зегьметчидин тIвар хкаж цавариз.
Писвилихъ дяве мийир зайифар,
Гьар са хъсан югъ элкъуьр сувариз
+++
Гафариз фараш, крариз яваш,
Заз нече шумуд са кас акуна.
Гьар са тIуьнал-шиш, таза кьве лаваш,
Чара жибиндай нез-хъваз акуна.
+++
Бязи ксариз дуьзвилихъ рахун,
Хуш тушиз ава элекьиз, дакIваз.
Зайиф жез рикIер, беденар яхун
Жезва дуьзвилихъ рахайбур акваз.
+++
Туьнт чIаларал аксивиликай рахайла,
Лугьумир ваз цуькверин кIунчI багъишда.
Тахсиркарри ваз гьялягь кьаз тахьайла,
Ида ам кьаз, ада масад асмишда.
+++
Сажидиназ рахаз чидач чуьнеба,
Адан хесет вил акъудна, лугьун я.
Акур чIавуз кьве чин алай гьеллебаз,
Белки гьа кар себеб яз вун яхун я.

Муьжуьдар

Дишегьлидай амач такур аламат,
Ада тахай кас масдавай хаз жедач.
Дишегьлиди техвей инсан саламат,
Цавун куьмек хьайитIани кьаз жедач.

ТуькIуьр чIалар чанда нефес амай кьван,
Са югъ къведа ви тIем акакь тийидай.
Кьейила вун, гайитIани жуьмяй къан,
Ам садакьа я ваз хкякь тийидай.
+++
Жуван чандал цIай кун тавунамаз,
Хажалатрин яд хъун тавунамаз,
Кьисметдикай кеф хун тавунамаз,
Пис-хъсандакай хабар жедани?

Чир хьухь гьар йикъахъ йифни галайди,
Алахьай цавухъ цифни галайди.
Пехъ-керекулдихъ лифни галайди,
Фитнедихъ хци япар жедани?
+++
Къуншийрикай гьамиша зун рази я,
Лагьана хьуй, халкьдин вилик таб жедан?
Парталар цваз кьил хуьзвай кас дарзи я,
Адан тупIуз акьах тавур раб жедан?

Къуншийрикай авуналди тарифар,
акIан са ван галукь тавур яб жедан?
Алакъаяр авуна хьуй хьуй зайифар,
Де лагь куьне, адаз кIвал-югъ, паб жедан?
+++
Кар авачиз чарх элкъведач Чилин,
Йифер рекье тваз, кьабулиз йикъар.
Заз чида адан метлебар кьилин,
Тiимил хьунухь я вилерал накъвар.

Кар авачиз чарх элкъведач Чилин,
Кьилел элкъуьриз гъетерин суьруь.
Инсанар гьикьван хьайитIан къалин,
Ийиз кIанзава бахтлубур вири.
+++
Хатурар ийиз уьмуьр физва зи,
Тум цазвай лежбер акуна никIе
Несилрин вилик намус хуьзва зи,
Михьи хиялрив муг ийиз рикIе.

Зегьметдиз къимет тIалабзавач за,
Анжах зи чIалар кIелиз хьайитIа.
Жув я шаирдай гьисабзавач за,
Зи шииррикай хъелиз хьайитIа.
+++
Тек са капу ван ийидач жуван,
Я са таракай там жедач чIехи.
Гужлуз аквада цаву авур ван,
ЦIай акъатайла циферай рехи.

Заз кьиникьикай авач хажалат,
Я зун туш эвел, я зун туш эхир.
Ахъайиз тахьуй чин тийиз гъалатI,
Шуьрбет хьиз хьана хъваз тахьуй чехир
+++
Заз гьикI хьанай зун зерре хьиз куьлуь,
Дуьнья акурла, гъетерив ацIай.
Амма хана зун диде тир Чили,
Хура туна рикI, дамаррани цIай!

Вуч затI я кьван гъед, зунни ви патав?
Жуван кьилелди ийизвай кIвалах.
Дуьнья ацIанва гъетерив битав,
Ргазва зи рикI-мурадрин булах.
+++
Ракъинин къуват, вацра гудай нур,
Гъетер эквер цуькверин атир.
Кужумзава за ачухна хьиз хур,
Гьар са зерредин ава заз къадир.

Сирнавар гарун, гьуьлерин лепе,
Ачух я квез зи уьмуьрдин лувар.
ЧIехи дуьньядин заз гьар са пипIе,
КIанзава хьана шадвални сувар.
+++
Аваз, авач лугьудайдан берекат,
Акваз, такваз куьтягь жеда гар галаз.
Дар ятIани бул я лугьуз гьерекат,
Яр хкведа къуьнуьхъ ацIай квар галаз.

«Кая», «кьея» сивин кIалуб хьайидан,
Уьмуьр фида хажалатдик, гъамуник.
Вич къизилрин юкьва аваз кьейитIан,
Кепек кьванни гудач адан хамунихъ.
+++
Къунши акваз, акъатмир вун хамунай,
Пехилвили цуьк гъида ви вилерал.
Сечме техил жеда цайи тумунай,
Адалат хуьз алахъайтIа чилерал.

Къунши хъуьрез акур чIавуз рикIивай,
КIанзни такIанз хъвер къведа ви вилерал.
КIан жез даим ракъар хъуьтIуьн цикIивай,
Берекат жив гьинай къвада чилерал?
+++
Девлетрихъ еке галтугмир пара,
Ам гьи пачагьдин ацIана руфун?
Фу ширин жеда, галачиз къафун,
Гишинвили ви атIайла чара.

Вахъ авай чIавуз къизилни гимиш,
Авачирдакай кьаз алахъ хабар.
Невсинин гьуьле жез тахьуй батмиш,
Залан хьайила, луьткведа ви пар.
+++
Валлагь хъсан затI я къуллугъ,
ЧIехи речар рахун патал.
Хкаж авур чIавуз дуллух,
Чанни кIанда эхун патал.

Валлагь яман затI я къуллугъ,
Са къуз жаваб гудай чIавуз.
Ахмакьвиляй хьана шулугъ,
Жуван цIа жув кудай чIавуз.

ЦІудар

Йифен мекьи гуж акунвай векьерал,
Чигерикай кІватІал хьанвай нвагъ алай.
Зал вил алаз акъвазнавай рекьерал,
Сад Аллагьди гайи юкъуз рагъ алай;
Хуькведа зун муштулухдин хабар гваз.
Аялризни кІвачел гьалсдай къапар гваз.
Ваз-булушка, кІвализ лазим затІарни,
Кепек-шигьи – кІватІай сад-кьве вацранни,
Къачур якІун базардилай яцранни…
Амайбурун герек къведач кьун тІварни.
***
Экуьн кьиляй цав гьалчІнаваз, серин яз,
Акур чІавуз гьаваярни хуш тушиз;
Хияларни рикІе гьатна дерин яз,
Иви ргаз, гьич са дамар буш тушиз;
Вуч авуртІа хъсан ятІа чин тийиз,
Инихъ-анихъ вегьез, сабур хуьн тийиз,
Я кІел тежез, кхьиз тежез, яб тагуз,
Багьа тир вахт физва вацІ хьиз авахьна.
Вердиш тушиз азиятриз таб тагуз,
ЦІаразва зун акваз-такваз гьава хьиз.
***
Рагъ акІизва, нур чукІуриз цавариз.
На лугьун им эхиримжи сефер я.
Яргъи тир югъ тешпигь хьанвай сувариз,
РикІел анжах амукьайбур кефер я.
Чил-гьа Чил я-галатнавай кІвалахна.
Чин ракъинихъ элкъуьрзавай алахъна;
Йифе вичин куькІуьрзава лампаяр.
Варз кьилелла ахвар квахьай къари хьиз.
Инлай, анлай элуькьзава къампаяр,
Цав ацІузва гъетерив са суьруь хьиз.
***
«Бахтаварар» - фад фейибур ажалдай,
Гьич са къайгъу, са хажалат амачир.
Чун аялар хьиз кІерецар хчалдай
Ава жеди квез, рикІ я вил галачир.
Дуьньядавай дегишвилер акурла,
Эхиз тежез, рикІ хуруда дакІурла,
Чакай хабар туш гьелелиг чан алай.
Шумуд са гуж эх хъийида, чидач заз.
Им девир туш халкьар кьейи –къан алай,
Хирел гьикьван кьел кІвахда, чидач заз?
***
Дуьз гафариз къимет амач, гьуьрметни.
Сада масад адет хьанва маса гуз.
РикІ аламач чІугваз артух зегьметни,
Вун кьуьзуьдай кьазва гъиле аса гуз.
Вай акъатай гафар кхьиз дафтарда,
Мукъаят хьухь, гьалт тавурай кафтІардал.
Пулунизни къуллугъдиз я икрамун,
Тариф ийиз, гьикІ муьтІуьгъ жен кимидаз?
Гьалал фуни мумкин я ваз гьарамун,
Къайиди гьикІ лугьун рикІиз чимидаз?
***
Ийиз хьайтІа, гьарда вичиз кІанивал,
Ина, валлагь, жедайди са масад я.
Гьар са касдихъ хьун герек я къенивал,
ГъалатІрикай вични михьиз, азад яз.
Гафар санай, крар санай хьайитІа,
Анжах вичиз ришвет-шеле гайитІа,
Амай халкьдиз а касди мекь-каш гуда.
Сад-вадакай тапан даях кьуна хьиз;
Чидач адаз халкьари мус лаш гуда,
ТІанурдин цІа кайи чІавуз кьуна хьиз.
***
Лугьуда хьи и дуьньяда гьахъ ава.
Пис ксариз бала гуда Аллагьди.
Гьахъвилихъ физ гьикьван четин рехъ ава?!
Са бязибур акьазвач зи чІалахъди.
Гьахъ жагъуриз тек са уьмуьр тІимил я.
АлакьайтІа, ам акьулдиз камил я.
Гьахъ жагъуриз кьейи кьванбур пара я.
Бушвал хиве кьадалди гьакІ лукІ хьана,
Кьин хъсан я, им чи кьведан ара я,
Амукьдалди цІивин хьана, цІукІ хьана.
***
Пакамахъ вил галачирди рагъ алай,
Куьз кусуда, кьин тавуна ярх хьана.
Уьмуьр квез я даим вилел нвагъ алай?
Хажалатрик кьураз, цІараз, кьах хьна.
Инсан садра хада, садра рекьида.
Алчахбуруз багьнаяр бул жагъида.
Халкь паталди зегьмет чІугваз, ялайдаз,
Къагьриман хва лугьур багьа тІвар ава.
Халкьдихъай чин са чІуру яз, хъеляйдаз,
Рекьидалди ялиз тежер пар ава.
***
«Аллагь-Сад я, пайгъамбарни-Магьаммед.»-
Лугьуз къекъуьн тІимил я, жув инсан хьухь!
Кьейи чІавуз атун патал вал рагьмет,
Ваз писвилер авурдазни хъсан хьухь!
Куьз лагьайтІа, писдахъ галаз кьил кьурди-
Гьадалайни агъуз кас я зил кьурди.
Рахадайди рахуй вичиз, сив галат
Хьайи чІавуз, вич-вичелай лал жеда.
Аллагь течир касдив рахун я гъалатІ.
Алчах касдив кьил кьуна хьуй-къал жеда.
***
Инсанар яз, вирибуруз сад хьтин.
Ганвач бахтар, батсузбур лап пара я.
Са бязибур жеда ацІай гад хьтин.
Бязибурун, кьуьд яз, гуьнуькъара я.
Даим цавуз акъвазмир куьн килигиз,
Я иви хъваз гьазур жемир зили хьиз.
Зегьмет чІугу-берекатар чилева,
Амма Аллагь ракъурмир гьич рикІелай.
Гьар са касдин кьисмет Адан гъилева,
ЦІуд рипедиз-сад це цайи никІелай.
***
Ихтилатар пара жеда авуртІа,
Амма кІвалах – чарасуз я виридаз.
Гьар са касди дуьз яз, зегьмет чІугуртІа,
Гьар садакай хийир ава иридаз.
Алчахвилел кІватІал авур къизилни,
БарбатІ жеда, тІварцІизни кваз кьезилни.
Шумуд пачагь, шумуд алчах, ханарни,
Фена, фида, амма игит машгьур я.
Шумуд касди гана чпин чанарни,
Душманрилай кьисасарни вахчурд я.
***
Зазни чидач гьикІ жедатІа кьисметар,
Сад Аллагьдин гъиле авай кІвалах я.
Бахт театр туш къачудай билетар,
Бахт – къумлух тир чуьлда гьалтдай булах я.
Шаирвилин бахт жагъана-кьисмет яз,
Сад Аллагьди багъиш авур зегьмет яз.
Йифер, йикъар акъудна за, чан гана,
РикІел атай чІалар-цІарар кхьена.
КичІе тушиз кьиникьикай къван гана,
Душман негьда, амукьайтІа декьена!
***
Бязибуруз вуч къадир хьуй чІаларин?
Етим Эмин, Сулейман са затІар туш.
Къизилгуьллер, цацар алай валарин,
Атир кІвахьиз экъечІнавай кІватІар туш.
Шаиррини кар авачиз кІвалахдач,
Гьар садалай шиир кхьиз алакьдач.
Шаирри яд хъвазва халкьдин рикІерай,
Авайдини даим халкьдин дидар я.
Абур халкьди кьазва кьакьан гъетерай,
Халкь галачиз гъетериз цав лап дар я.
***
Гьикьван ягъин юкІвар-чипІер гьар юкъуз?
Гьикьван вегьин къецин кІвалах пакадал?
Сада-керпич, сада палчух-кьар тухуз,
КІвал эцигиз алахъин дуьз чкадал.
УстІар сад жен, фялеяр къуй кьведни хьуй.
Чай хъун патал гьам шекер, гьам медни хьуй!
Амма недай затІ жен, вични дад алай.
Хъсан кІвалах авун пара залан я.
Иесини жен, гьелбетда, яд алай.
Чарасуз яз кІанзавайди план я!
***
Хатур, гьуьрмет хъсан затІ я арада.
Гьа кар себеб чал инсандин тІвар ала.
Чаз инсанвал, жув гьатайла «кьарада»,
Масадавай кІан хьунухьал кар ала.
Бес ви крар туькІвей чІавуз кІанивал,
Вучиз кьван вахъ авачир кІус къенивал?
Гила гьикІ я, СикІ, гьатайла ракьара?
Гьикьван ганва къе ви мециз ширинвал?
Дустар галаз кеф чІугвадай йикъара,
Гвачир хьи вахъ и акьулдин деринвал.
***
Къуни-къунши хьайи чІавуз, гьуьрметдив
Яшамиш хьун рикІиз регьят кІвалах я.
Сад-масадав рахун-луькІуьн туьгьметдив,
Сагъар тежер чІуру азар-далах я.
И вад йикъан мугьман дуьнья шадвилив
Яшамиш жез, тухун чна садвилив.
Яргъал алай мукьвадалай къуншидин
Пис чкани кьун герек я хъсандай.
Гьи кьадардин къилих ятІан туршиди,
Дуланмиш хьухь, кьуна хьиз са хизандай.
***
Гьар са касдихъ ава вичин кьатІунар,
Гьарда вичин кІвалахзава кьилелди.
ЦІудра алцум тавунамаз атІунар
Авурдаз-«цІар» гун лугьуда гъилелай.
Течир кІвалах хабар кьун туш айибвал.
Течирвилел къачуз алахъ гъалибвал.
Са касдинни вадан фикир сад жедач.
И кІвалах чин тийизвайбур пара я.
ЧІуру кардал садни, заз чиз, шад жедач.
ЧІуру кардин сагьиб уьзуькъара я.
***
Вичиз ни вуч кІандатІани лугьурай.
Зун я, зи халкь агъзур сарин тарихдин.
Гьар са атай душмандиз гуж къалурай,
Чун кьегьелар я лекьерин къилихдин.
Амма са кар алатдач чи рикІелай,
Яман йикъар хьана хъуьтІуьн цикІелай.
ГьакІ ятІани чІал хвена чи, чил хвена.
Душманрикай чилел биши руг хьана.
Алчахбуру багьнаяр кьаз кьил хвена,
Кьегьелрикай ругун гьалай, юг хьана!
***
Кьиникьарни ава кьван кьве жуьредин:
Сад-алчах яз, садни кьегьелвилелди.
Бязибуру чпин чанар зерредин
Гуж тагана хуьда алчахвилелди.
Къагьриманар сагъ хьурай чи гьулдандин!
Хура авай рикІ тир гьар сад Ватандин!
Сад, кьве алчах кими жедач, чакъал хьиз,
Гьалт ийидай арабир чал тамара.
Са вахт къведа, я ргъал, я мукьвал хьиз,
А чакъалрин ванер къведа кІамарай.
***
Шумудакай дердер чІугван, гъам чІугван?
Вилер аваз, буьркьуьбурай гьикІ кьада?
Шумуд касдин далдамдал са хам чІугван?
Шумуд патал пайиз тек са рикІ кьада?
Гьахъвал, дуван амачирла чилерал,
Нвагъ татана гьикІ амукьда вилерал?
Инсандин невс чІехи затІ я гьуьл хьтин.
Мидаим яз, вацІар хъвана тух тежер.
КІвализ вучин, гачал касдин кьил хьтин?
Бязибурухъ гамар, жувахъ рух тежен.
***
Гьинихъ вуна кам вегьейтІан-хата я.
Ягъун, кьиникь - адет хьанва герек тир!
КІеретІдин кьил-ахмакь ата-бата я.
КицІин жуьре, бейхабар кьаз зирек тир.
Мез аватІан течир абдал кими яз,
Къекъвезва къе шагь хьиз рикІиз «чими» яз.
Куьз лагьайтІа, пулни ава, къуллугъни,
Са бязибур муьтІуьгъарна лукІвар хьиз.
Кам вегьей пад дявени я, шулугъни,
Чеб, лагьайтІа, куькарзава вакІар хьиз.
***
ЦІуд цІарарин веривердир кхьинихъ,
Маса метлеб авач, рикІин дердер я.
ЦІийи партал аквада чаз хкунихъ,
Партал кІвачик кваз акун вуч бетер я?
Жува жув дуьз тухун халкьдин арада,
Еке кар я, гаф талагьиз чарада.
Сажидина гьа кар рикІе гьат хьана,
Веревирдер элкъуьрзава бейтериз.
Зи рикІин вирт, чІижер вири кІватІ хьана,,
Авурдаз – цІар гун лугьуда гъилелай.

Кьуд цIарарин частушкаяр:

-Рекьидай чIал чир хьана,
Садаз, дуьнья ширин яз;
-КIанзавай вич къуьр хьана,
Амукьун рикI серин яз.
+
-Девлетлуда кесибдин
Хабар кьуртIа гьалдикай;
-Паб лугьудай несибдин,
КичIе тир кьван къалдикай.
+
-Рекьидалди, къван хьана
Хуш тир кас вич амукьна;
-Кьена лугьуз ван хьана,
Ам, кIвачихъ къван галукьна.
+
-Къунши касдал пехилди,
Пай атIана амукьна.
-Вичин кIвачер са гъилди
ЦIай атана, алугна.
+
-Къунши акваз вилерни
Буьркьуь хьана, экв такваз.
-Азабдик ква гъилерни,
Фу тваз, сивин тIвек такваз.
+
-Къуни-къунши хъсан я,
Стхадилай яргъа тир.
Амма вагьши хъсан я,
-Къуншидилай къаргъа тир.
+
-Фитнедалди къуншидин
КIвал чIурайди гьикI ава?
-КIватIна эркек, дишиди,
Адан кIвале йикь ава.
+
-Гваз къекъвейди-цIил хьана,
Эцигайди къван жеда.-
-Лагьай папаз-гъуьл хьана.
Адаз хизан-кIвал жеда.
+
-Чара касдин затIункай,
Къияматдин мал жеда.
-И гаф вичел атункай,
КичIедан мез лал жеда.
+
-Угъривилел гуьл хьана,
Квахьна йифен ахварни.
-Духтирдава кьил хана,
Акъат хьана сухварни.
+
-Жуваз авур хъсанвал,
Течир инсан-кIамаш я.
-РикIе твамир такIанвал,
Чурун тавур машмаш я.
+
-Дарвал гана хизандиз,
Ички хъун низ туба туш?
-Дуьз лугьун квез хъсандиз,
Ам аялрин буба туш!
+
-Сивел атай-татайди,
Лугьудайди инсан туш.
-Рахункай пай атIайди,
Хьунни акьван хъсан туш!
+
-Акьулдилай къуватдиз,
Артух фикир гудайди?
-КичIе туш жал аватиз?
Чуьруькдин цIа кудайди!?
+
-Чарадаз писвал кIани,
Мердимазарар жеда.
-Терг ийидай кар къени,
Гьахьтин азарар жеда!
+
-Вичиз бегьем авачиз,
Акьул маса гайидаз;
-Кар арадал алачиз,
Уф гунуг я къайидаз!
+
-Гзаф крар за кудна,
Вуч лугьун за эхирдиз?
-Данайрикай хкудна,
Шумуд ягъин нехирдиз!?