новые стихи - 22.11.2014

 21.11.2014 йис
ФАРИЗАТАЗ

Хийирдин гаф – дуьа хьиз я сувабдин,
Бейкеф жемир геж ятІани жавабдин.
Ваз хайи югъ мубаракрай, Фаризат!
Таза-таза шишер ягъиз кабабдин,
Вишер ягъиз ширин чехир-шарабдин,
Билбилдин сес табаракрай, Фаризат!

Са Сажидин туш ашукь ви сесинал,
Яб акализ галат тежер нисинал.
Пехилбурун буба вакрай, Фаризат!
Кьил тухвана эцигайтІан рейсинал,
Алакьунар къачуз жедач бягьсинал,
КІвал ацІуй ви тадаракрай, Фаризат!!!

ДЕВИРРИКАЙ

Девиррикай рахаз жеда инсанар,
Садаз-хъсан, муькуьбуруз пис акваз.
Гьисабунал куьтягь жедач нукьсанар,
Са ни ятІан хъиляй чІурайд хьиз акваз.
Девирар – гьа девирар я, инсанар,
Ийизвайбур я абур пис-хъсанар!

Гатфар чІавуз къаярикай хъилер къвез,
Гьар са кимел рахаз жеда хъуьтІуькай.
Мукьвал-мукьвал вацІаризни селлер къвез,
Инсанарни куьцІеда чеб чпикай.
Гатфарарни жеда чими, къайибур.
Садбур-кьурагь, садбур марфар къвайибур!

Гатукайни, зулукайни рахада,
ХъуьтІуькай мад рахуникай дад авач.
Са бязибур, къажгъанар хьиз ргада,
Девиррикай рази хьайи сад авач.
Вири крар Сад Аллагьдин гъилева.
Я инсанар, лагь вучиз куьн гъилева!

ША, БУЮР

Са пай дагълар, са пай аран чилерин,
Бегьер гудай берекатлу чуьллерин,
Зегьмет кІани, гьуьрмет кІани эллерин,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Гьар са мугьман кьабул ийиз гьуьрметдив,
Гьазур я чун, вафалу яз зегьметдив.
Дуствилер хуьз гьар са жуьре миллетдив,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Югъ-къандивай гурлу жезвай кІвалахрин,
Рычал-судин, Купул цинни булахрин,
Гуьзелвилиз тамашиз чи яйлахрин,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Гележегдихъ камар къачуз виликди,
Мадни чІехи крар хъийиз гъиликди,
Гьар са къадам къачуз цІийивилихъди,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

РикІел хикиз тарихарни виликан,
Гьасананни, Эминанни, Меликан;
Мубаракиз агалкьунар хьайи кьван,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

ГЬАР ЖУЬРЕ АВА

Гьайванар гьар жуьре ава,
Хпер таниш, кере ава,
Верчерик кІек, фере ава,
Вучиз ятІа ихьтин саягъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Жибинда пул, руфуна – каш,
Кепек нагъда авуник квач,
Дуьз рекьиз къвеч, хайитІан кІвач,
Карда кефсуз, недайла сагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вири таб тир, са гьай гаф гьахъ,
Яргъал рекьиз физ жедач вахъ.
Я къе тахьай, хьун тавур накь,
Емиш тегъир кутунвай багъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Югъди гьатай куьчебацан,
Вич я лугьуз гьеле пацан,
Гьи патахъди чин тийир цан,
Я куьтен чин тийир, я магъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вуж я, вуж туш, кьадач за тІвар,
Кимел лагълагъ ийиз устІар,
Гьа вич хьтин кІватІна дустар,
Туьфенг, къеме гвачир къачагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вири-вилик, ам физ кьулухъ,
Гьар межлисда твадай шулугъ.
Сажидина ийиз къуллугъ,
Акур чІавуз жедай начагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

ЛУГЬУЗ ЖЕДАН

Хабар кьурдаз – жаваб тахьай,
Са хъсан кар, суваб тахьай,
Санан дуьз гьахъ-гьисаб тахьай,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Яр-дуcт тахьай дерди-гьалдай,
Я хъаст тахьай вилик ялдай,
Дуьз гаф лагьай чІавуз хъелдай,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Ви патав кас на кваз такьаз,
Чара касдин дабан жакьваз,
Садрани гуж дакьай юкьваз,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Я паб гъана, кІвал-югъ хьанач,
Са кар-кеспи, къуллугъ хьанач.
КІвализ хкай дуллух хьанач,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Вун дидеди хайид туши?
Ваз ада нек гайид тушни?
Вун цІувад суз хвейид тушни?
Вазни инсан лугьуз жедан?

Чарабурал хъуьрез гьазур,
Алакь тийир хуьз невс къазур,
Дуьз гаф далгьай касдиз жузур,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Бесрай вакай рахай кьадар,
Мециз туькьуьл, суфат мурдар.
КьацІурдай жув къекъвей юрдар,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Сажидиназ къвезва язух,
КІвалин чилик кумачир рух,
КІур хкаждай тІуьр чІавуз мух,
Вазни инсан лугьуз жедан?

БЕСТИ ВАХ

Яргъи кифер къугъваз лацу къуьнерал,
Шииратдин дагъда - кьакьан кьилерал,
Тамашзавай муьгьуьббатдин вилерал,
Нежефхуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин Бести вах!

Зун аранда, вун сейр ийиз дагъдавай,
Зун булахдал, вун емишрин багъдавай,
Зун гъамуник, вун дамахда-чагъдавай,
Нежефхуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!

Зи дуствилин кьабул ая чІалар на,
Ачухнавай и кьадардин гьалар на.
Зи гамуниз гьазурнавай гъалар на,
Нежеф хуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!

Шаиррикай бейкеф хьунухь - гунагь я,
Сад тир Аллагь-ам шаиррин Панагь я.
Зун азарлу Сажидин, вун - жерягь я,
Нежеф хуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!
---

«Алам» журнал гъиле кьурла, кІел ийиз,
Дуьньядиз са вил ачухай хьиз жеда.
КІвал эцигна, гьазур тир хьиз мел ийиз,
Жемят кІватІна, далдам-зуьрне гъиз жеда.

Бахтлувилел ишлемишдай кІвал хьтин,
Куьн журналдихъ вафалу тир хизан хьуй!
Сад Аллагьди багъиш лезги чІал хьтин,
Адан гьар югъ экуьди ва хъсан хьуй!

Сажидинни яхъ куьне куьн хизандай,
Куьн шадвилик зинни са кІус пай хьурай!
Са тІимил кьван куьн журналдин гузандай,
КІус тІуьр чІавуз, хъвадай дадлу чай хьурай!

ВАРЦАРИКАЙ

Атай вахтунда тарихдиз Январь,
Ракъиниз чна ийида ялвар.
Муркади кьуна тарарни тамар,
Туп-туп цавариз акъатда гумар.

Тек са вацралай агакьай Февраль,
Расанмиш жеда ксанвай севрал.
Туьрди хьиз ада вичиз тур паяр,
Къати ийида пичера цаяр.

Живер къваз, цараз, Март атай чавуз,
Регъуьз, кичез рагъ экъечда цавуз.
Гатфарив вахкуз кан тушиз къеле,
Вичи вахкуда куьлегар гъиле.

Аквазни такваз атайла Апрель,
Рагъ патал паяр гуз фида пирел.
Тарари цуьквер, ахъайда пешер,
Гьар сада вичихъ чугвада мишер.

Май алукьайла, ахъайна лувар,
Гьар са гьафтеда жеда са сувар.
Хатрутни пини чараз алахъда,
Гьар са инсанди худа квалахда.

Агакьай чавуз гатун варз Июнь,
Темпелривайни хъижедач уюн.
Яр-емиш кватиз, майваяр салан,
Кьвед, пуд сеферда ацурда план.

Кьулан варз Июль атайла гатун,
Уьзуьмар кватиз ийида гатун.
Зул алукьдалди ийиз гьерекат,
Кваталда гьар са жуьре берекат.

Сентябрдин варз алукьайла вахт,
Аялар патал ахъа жеда бахт.
Чирвилер къачуз кутун патал гьисс,
Цийи келунин башламишда йис.

Октябрдин варз атайла кьезил,
Тебиатдикай жеда чи къизил.
Марф къваз, алахьиз, алукьдайла зул,
Емиш кватиз булл, артух жеда дул.

Ноябрдин варз, гагь марф къваз, гагь жив,
Вацарни хвалар ацуз жеда цив.
Кьибле патахъди, гадарна Кефер,
Дурнайрихъ галаз элкъведа цифер.

Декабрдин варз къаяр гваз зурба,
Къвез гьазур жеда чаз Аяз-Буба.
Живед Руш галаз цикьвед жез йифиз,
Мугьман жеда чаз галаз Цийи Йис!

Гьа ик, аялар, хъуьрезни къугъваз,
Гьар са куьгьне йис хъфида яргъаз.
Варцарни йикъар, марфарни ракъар,
Физва гьулданриз элкъуьриз ракьар.

Чирвилер къачу, чугуна зегьмет,
Халкьд, Ватанди гудайвал къимет!
Варцар – уьмуьр я, къазанмишдай бахт!
Хийир авачиз ракъур тийир вахт!

ЛУГЬУДАЙ ЗАЗ

Фагьум-фикир авун патал – кьил кІанда,
Гьалал зегьмет чІугвадай - кьве гъил кІанда.
Яргъа, мукьвал аквадай – кьве вил кІанда.-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

Бязи чІавуз кьил алатІан кьамал чи,
ШейтІаддиз фад чир жедалда амал чи.
Хци яракь хьана кІанда камал чи,-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

Уьмуьр ахьтин са затІ я хьи, хатадай
ГъалатІ ахъа авуртІа, вун гатадай.
Гьар са карда устад кІанда кутадай,-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

ДЕРДЕРИКАЙ

РикІ акъудна къалур авун герек туш,
Вилер кІанда ам хурудай аквадай.
Зун малаик туш, я вунни мелек туш,
Ашкъи кІанда чун сад садал чІугвадай.

На ви дердер ахъайзава заз са-сад,
Налугьун хьи захъ абур гьич хьайид туш.
Муьгьуьббатни гъед хьтин я кьакьан затІ,
Ам акатай низ хьайитІан гайид туш.

Дагълар са пад, зун анжах са пад хьана,
Зи умуд квай анжах Сад тир Аллагьдик.
Вун акур зун рагъ акьур жив-яд хьана,
КІусни зи пай квачир хьи и гунагьдик.

Са чун туш кьван муьгьуьббатди кайибур,
Исли Керем, Лейли Межнун, агъзурар.
Гьикьван ава адан цІалди кайибур?
Гьамишанда кІанда авун сабурар.

Гъам-хажалат галачиртІа, кІанивал,
Пуд кепекдик квачир жеди къиметдиз.
Вири жеда Сад Аллагьди гайивал,
Ша, чна чун къурбанд ийин гьуьрметдиз!

Гьисабмир хьи, захъ рикІ авач, къван я са.
На адан цІай хабарар яхъ вичивай.
Ваз жедайди тІимил кьван геж ван я са,
Рекье авай, атІуз тежер кІвачивай.

Зун амачир са югъ къведа серин тир,
Я эвел туш, я эхирни зун хьанач.
Муьгьуьббатдин булахдай ви ширин тир,
Рекьидалди куьз са стІал хъун хьанач.

Я Аллагьди халкь авунвай бахтавар,
Ваз гуьзелвал багъишнава кьилелди.
Ахъа хьана кІан ятІа Женнетдин вар,
Жув тухвана кІан жеда дуьзвилелди.

Эй Сажидин, ни кьада ви арзаяр?
Ша, жувал на хъуьруьр мийир, ван жеда.
Гьар затІунихъ гала вичин къазаяр.
Садакай – руьхъ, масадакай къван жеда.

ЗАЗ ИКІ ЛУГЬУЗ КІАНЗАВА

Заз икІ лугьуз кІанзава,
Чи жегьил тир несилдиз,
Амма рикІи ванзава,
Си тІимил кьван сефилдиз.

ЯтІани за талгьана,
Акъвазун лап тахсир я.
ЦІикьвед йис я атана,
Им къанни сад асир я.

Ватандин вил квел ала,
Гуьнгуьна тваз уьлкве чи.
Де лагь, куьн вил квел ала?
Гуьгъуьна таз уьлкве чи.

Берекатлу чилер чахъ,
Чебни гужлу бегьердиз.
Авачни кьван гъилер чахъ?
Тамаш авай тегьердиз!

Хъач акьалтна никІер чи,
ЧІурухъанриз элкъвенва.
ГьикІ секин хьуй рикІер чи?
ГьикІ амукьуй декьена?

Чилер пайна, тарашна,
Цазвай никІел тІимил я.
Зун чуьллериз тамашна,
Кьифрен мугни цІимил я.

Урусатрай гъиз къуьрер,
Чаразва фу кІарасдин.
Гьиниз фена чи къуьлер?
ЧІехи, ГъвечІи паласдин!

И гьал акваз бязибур,
КІамашар хьиз хъуьрезва.
Кашар акур кьуьзуьбур,
Гьайиф,-лугьуз ишезва.

Заз икІ лугьуз кІанзава,
Туьнт тахьана къилихдиз.
Килиг лугьуз кІанзава,
Вил вегьена тарихдиз.

Аман минет, жегьилар!
Эллерин вил квел ала.
Битмиш ая техилар,
Чуьллерин вил квел ала!

ТІУРФАНДИН СЕЛ

КІантІа - хъуьруьхъ, кІандатІа – хъел,
Заз вун хуш туш тІурфандин сел!
На жувакай куьцІуьриз эл,
Цавай вацІар къваз жедани?
Вун булах хьиз хъваз жедани?

Адетдин марф тиртІа цавун,
Къужахдани кьадай за вун.
Шиферарни хана къавун,
И кьадар хъел кваз жедани?
Ви вилик пад кьаз жедани?

Сад лагьана акъудиз гар,
Куьз атІана цавун рангар?
Чав кьарада тваз таз зангар,
Де лагь, чи кеф саз жедани?
Вун кварара цаз жедани?

Бейхабардиз кІватІ хьанай вун,
Рагъ акурла, кат хьанай вун.
Цифер цІараз, кьатІ хьана вун.
И аферин ваз жедани,
Вун гъавурда тваз жедани?

Лацу къуш хьиз лиферик квай,
Рагъ хкатна циферик квай.
Умуд мичІи йиферик квай,
Гьамиша сел гваз жедани?
Гъам гьамиша заз жедани?

КІАНЗАВА ЗАЗ АЧУХ ЛУГЬУЗ

Веривердер авур чІавуз,
Фейи, хтай рекьерикай,
КІанзава заз ачух лугьуз,
Акур кашар, мекьерикай.

Дуьньядилай илитІиз цІар,
Налугьун зун мехъерик квай.
Далудихъ таз гьуьлер, вацІар,
Катай хъуьтІуьн цикІерикай.

Къара-къумдин къумарин гьуьл,
Мургаб вацІун сирерикай.
Марида за хкажна кьил,
Авур лезги кьуьлерикай;

Шумуд шегьер, шумуд са хуьр,
Карагзава вилерикай?
Ватан гьахъ я жуван эхир,
Хабар кьадай рикІерикай.

ТІАЛАБЗАВА ЗА

Мидаим вилер тахьана цавал,
Кардик кваз гъилер, бажит жен жувал.
Татун паталди чи кьилел завал,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Гегьенш я алем, чилерни цавар.
Инсанриз – акьул, ничхирриз – лувар.
Гьар са зегьметдин эхир жен сувар,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Тек са сеферда атанвай Чилел,
Ислягь цавар жен инсанрин кьилел.
Гьалал ризкьи тІуьн жуван кьве гъилел,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Халкьдихъ галаз сигъ хвена хьиз ара,
Дагъ хьиз акъвазин душманрин хура.
Бул бегьерар гъун хийирдин Тара,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Гьар са эвелдин жен эхир хъсан,
Дуьз тир рекьерай фин гьар са инсан.
Къужахда куьрпе хьун гьар са сусан,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

И дуьньядилай несилар шумуд,
Фена, Кьисметдик кутуна умуд?
Тарих рикІелай тавунни алуд,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Ачух дуьньядиз ахъагъай вилер,
РикІин сидкъидай хуьз алахъ, эллер!
Женнетдин багъдиз элкъуьрун чилер,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Ийидай чІавуз Ватандиз къуллугъ,
Виликди алад, вил ягъиз кьулухъ.
РикІер шад ийир гьар са муштулух,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Агь, Сажидинан, къуьл хьтин никІе,
Гьикьван мурадар аватІа рикІе?
Татун паталди Намусдал леке,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

ШИИРАТДИН МЕККЕ Я

Мад дурнайри лув хугузва кефердихъ,
Яргъал рекьер, цифер, мекьер алудиз.
Зи вил гала халкьдихъ фидай сефердихъ,
КичІе тушиз, гьекь акъудиз далудиз.

Им са йис туш, шумуд агъзур асир я,
Луваривди атІуз яргъа мензилар.
Захъ авайди анжах тек тир са сир я,
Халкьдин дердер авун патал кьезилар.

Чахъ сад ава, дурнайрихъ кьве ватанар,
Сад - несилдин, кьвед лугьурди – асилдин.
Чахъ авай сад ам хуьз алахъ, инсанар!
Кьадар-кьисмет патал къвезмай несилдин.

Чун дурнаяр туш дегишриз ватанар,
Аллагь – Сад я, Ватанни - Сад, Дидени!
Ватандивай къакъатнавай инсанар,
Бахтлубурай гьисаб кьванни жедани?

Хайи чилел яшамиш хьун – са бахт я!
Вун иеси тир и чІехи алемдин.
Кьакьан тир цав дегиш тежер са тахт я,
Вун са нямет тир несилдин къелемдин.

Зи Ватан жув хайи хуьр я СтІалрин.
Эгер Женнет аватІа, ам захъ ава.
Тухум-тара, чебни чІехи кІватІалрин,
Захъ вилик физ, дуьз ва гьяркьуь рехъ ава.

Меркезар – квез, шегьерарни – квез хьурай!
Къакъудмир зун Ватандивай – Хуьруьвай!
Девлетарни, бегьерарни – квез хьурай,
Ийимир зун зи Чандивай, хуьруьвай!

Ватан хуьдай ава чанни, турни заз,
Хайи хуьр заз дуьньядилай еке я!
Хайи хуьре кьисмет хьурай сурни заз,
Хайи хуьр зи – Шииратдин Мекке я!

РИКІИН КЬАЦІ

РикІин кьацІ- ЧІехи вацІ,
Кьилелни зар алай-
Самурдин тІвар алай.
Кьве патал пайнавай,
Тараш, вай-зайнавай!

А падни-лезгияр,
И падни-лезгияр,
Авай пак дердияр.
ВацІ хьтин кьве патал,
ПайнатІа, квен патал?

И патай – а патаз,
Физ тежез, кап атаз.
Сергьятдиз- чара я.
Менфятдиз пара я.
АтІанвай чара я!

Вак акваз, гел такваз.
Халкьдик квай хъел такваз.
Ажугъдин сел такваз.
ВацІ хьана, физва вахт.
Мус къведа, чаз са бахт?

Рахунар – пара я.
Кхьинар – хара я.
Герекди – чара я.
ВацІ - кура- кура я.
Гьарайдай ара я!

Лезгияр – сад хьана,
Самур там яд хьана,
АкуртІа, шад хьана,
Мани яз, цІил ийиз,
ЭкечІдай кьуьл ийиз!

Пачагьар – тахтара.
Чи вилер – бахтара.
Эй Аллагь, Вуна лагь:
«Лезги халкь – Сад ая!
Жедай кар – Фад ая!»

РикІин кьацІ Сагъ ая!
Самур вацІ – Чахъ ая!
Кьилел чи Рагъ ая!
Лезгистан – Багъ ая!
Къизилдин Дагъ ая!

ГЬАР ГАТАЛАЙ – ГАТАЛДИ

Эй Сад Аллагь, шукур хьуй ви кьадардиз,
Бахт багъишна Вуна заз Шаирвилин.
На кьве вилни ахъайна зи дидардиз,
Жув иеси ятІан къенин дарвилин,
Хайи халкьдиз вафалу хьун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Дугъри кас яз халкь авуна, шад хьана,
Вердишарна инсанвилел тухуз жув.
Уьмуьрда захъ хъсан дустар мад хьана,
Халкьдихъ галаз дуьзвилелди тухуз жув,
Герек чІавуз ширин чан гун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Виликди физ, дуьз рехъ къалур авурбур,
Зун абурун кумукьзава буржуник.
Зун паталди пара зегьмет чІугурбур,
Ихтияр це экечІиз куьн лужуник.
Жув гьамиша жегьил яз кьун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Вири крар хьаначтІани кІанивал,
Гьич зи патай нарази тир кар жедач.
Сад Аллагьди ганачиртІа къенивал,
Зал шаир яз, Сажидинан тІвар жедач.
Халкьдин рикІяй земзем яд хъун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

ИМ ДУЬНЬЯ Я

Им дуьнья я – садаз бул тир, кьведаз – дар,
Кьейи кьванбур рикІел хкиз алахъ куьн.!
Гьар садакай хьайи чІавуз арифдар,
Ахпа кьванни жен, белки зи чІалахъ куьн.

Чаз Аллагьди гайи уьмуьр куьруь я,
Ам кьатІ авун – чуьхуьз тежер гунагь я.
Яшамиш жез кІанибур чун вири я,
Чи гьар садан чІехиди са Аллагь я!

И гьакъикъат чидатІани виридаз,
Бязибуру ахъайзава гъалатІар.
И дуьньядал инсан ягъиз, кьейидаз,
Халкьдин патай тІварар гузва – жаллатІар!

Эгер вавай хийирар гуз жезвачтІа,
Зиян тагун – амни зурба хийир я.
Амма хийир гуз ви рикІяй къвезвачтІа,
Вун дуьшуьш хьун, валлагь, ийир-тийир я!

Им тек са ваз ганвай дуьнья туширди,
Ажеб жедай са кІус фад чир хьанайтІа.
Гьарам рекье чил кІвачерив тІушурди,
Мурад тир чи ви фад эхир хьанайтІа!

УЬМУЬРДИН ДАД

Рагъ экъечІна, акІидалди,
Кьарай авач кІвачериз.
Веривердер, рекьидалди
Алцумзава, ичІириз..
Амма зи кьил акъатзавач,
Уьмуьрдин дад вуч ятІа?
Зун адавай къакъатзавач,
Къакъат авун гуж ятІа?

Рагъ акІана, экъечІдалди,
Ял язава кІвачери.
Ксуз, мисик экечІдалди,
Хиялрик ква куьчери.
ЯтІани кьил акъатзавач,
Уьмуьрдин дад вуч ятІа?
Са кар рикІив агатзавач,
Фейи уьмуьр пуч ятІа?

ЯхцІурни цІуд, пудкъад, кьудкъад,
Виш хьунухь – намумкин я.
Амма гафар-чІалар я сад,
Эхир са къуз секин я.
Уьмуьр икьван куьз куьруь я?
Чилер, Цавар – гьамиша.
Чун патал уьмуьр – вири я,
КІамай кьван чаз багъиша!

Им тІалабун туш тек са зи,
Адамалай Хатамал.
ТІимилдал туш садни рази,
Хъуьрез Хусейн Садамал.
Сад Аллагьди гайи уьмуьр,
Бахтлувилел гьализ тур!
Жуван кьисмет течиз эхир,
Рекьидалди ялиз тур!

ЛЕЗГИНКАДИН КЬУЬЛУЬНАЛДИ

Лезгинкадин кьуьлуьналди цай хьтин,
Чи жегьилри ийизва халкь гьейранар.
Рушни гада – эверайдаз гьай хьтин,
Мягьтел жезва акур чавуз жейранар.

Гадад квачер - карар хьтин далдамдин,
Чилик хикиз, къудгъун жезва цавариз.
Рушан гъилер, ван хьайила макьамдин,
Ухшар жезва лацу лифрен лувариз.

Гадани, кьил такабурдиз тик кьуна,
Тамашзава рушан буйдиз, бухахдиз.
Руш лагьайта, акъваз тежез рик кьуна,
Гуьрчег жезва, кьуьл авунвай дамахдиз!

Лезгинкадин макьамди руьгь хикажна,
Кьве жегьилдиз лув гуз кан я цавариз.
Заз канзава, хилер кьуьнтел къакъажна,
Кьуьлерин дем элкъуьр ийиз сувариз!

Сагъ хьурай чи Лезгинка кьуьл, тарихдиз
Къадим хьанвай, хкажиз чи гуьгьуьлар!
Гьикьван туьнтбур ятани куьн къилихдиз,
Лезгинкадин кьуьл ийиз ша, жегьилар!

МАЖАЛ АВАЧ РЕКЬИДАЙ

Фейи уьмуьр – хирде авур пул хьана,
Налугьуди, ахвар тир заз акурди.
Йисар закай катна чІижер кул хьана,
Агь, вилериз амач хьи зи такурди.

Хайи йисни ават зи гишиндал,
Аялвални къакъудна зи дяведи,
Белки ядни хъваз кІан дахьун гичиндал,
Гьа кар себеб яз кьазватІа деведи?

Жегьил йисар багъишна за кІвалахдиз,
КІелни ийиз, зегьмет чІугваз гьар сана.
Тешпигь хьана шииратдин булахдиз,
Ахварал зун фенач, секин ксана.

Хъсан хьана, хизан хьана, аялар,
Акьалдарна гьар сад чпин кІвачерал.
Хтуларни хьана рикІин хиялар,
Ярар-дустар къазанмишна вишерал!

Хиялри зун гваз къекъвезва луварал,
Агакь тавур гзаф ама чкаяр.
Зун чархачи хьана шумуд суварал,
Къецинди – къе, заз чир хьанач пакаяр!

Веривердер ийизва гьахъ-гьисабдин,
Хийир – пара, кІусни ганач зиянар.
Са вахт къведа, лапагдин хьиз, кьасабдин,
Секин жедай вахт, тавуна пиянар.

Жува жуваз кутугнавач къимет гун,
Халкь зи – Судья, къвезмай несил – шагьидар.
Я аферин лугьун, я туш туьгьмет гун,
Зун куьн вилик буржлуз ама, игитар!

Белки амай уьмуьр гьайиф татана,
ТуьхкІуьр хъийин ахъа хьайи гъалатІар.
Багъри халкьдиз къуллугъ ийиз датІана,
Аман минет, ийимир зун галатар!

Гаф лагьай хьиз, карни кІанда авуна,
КІвалах гъиляй мажал авач рекьидай!
Сажидин, кис, сиви куьтІни тавуна,
Жуван кІалах тадиз ая ийидай!

ВУЧ ЯТІА

Билбил рахаз гатфарихъай,
Цифер катиз марфарикай,
Цуьквер жезвай гьарфарикай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

КІватІиз ризкьи челлеравай,
Куьмек кІани эллеривай,
Бурж вахчузвай чилеривай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Яр-емишдин базар жедай,
Келем, картуф, газар жедай,
Марфарикай бизар жедай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Чилерикай хьана бажгъан.
ЭкІяй хьана живед яргъан,
Яд-муркІади кьунвай къажгъан,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Кьуд вахтункай гьар са йисан,
Менфят къачуз алахъ хъсан.
Чилин винел шагь тир инсан,
Къадир тахьун, лагь, гьахъ ятІа?

Гьа икІ, дустар, йисан кьуд вахт-
Лагь, уьмуьрдин чи бахт ятІа?
Сад стха тир, пудни пуд вах,
Гьар са йисан чи тахт ятІа?

ТАР АТІАНА

Тар атаІана, цІай яна куз,
Регъуь кьванни хьанач якІуз.
Вичихъ галай тумуникай,
Бегьердин ем хамуник квай.

ПЕХЪРЕН МЕХЪЕР

ТІурфан затІ туш цаварин,
Къуват лекьрен луварин,
Са шумудра артух я.
Гьа кар себеб ам тух я.

Зун туш кьакьан дагъдин лекь,
Зун арандин кард я – пехъ!
Мурдал хьайи верч, цицІиб –
Кабаблух я заз – кесиб.

Чуьлда ризкьи бул хьунухь,
АцІай гадни зул хьунухь,
Чаз – пехъериз мехъер я.
Чун арандин лекьер я!-

Гьи икІ хъархъун хилерал,
Кьаз са-садан гарданар.
Чпин кьацІай гъилерал,
Хъуьрез, кьазвай гарданар!

ХУЬРУЬН НУЬКІВЕР

Хуьруьн нуькІвер –
Гишин рикІер,
Чпин кІвале
Фу нез тежез –
Баятдиз;
Верчериз тІвар
Вегьей чІавуз,
Цавай лув гуз,
Къвезва гьар къуз,
Гьаятдиз!
Верчер, кІекер,
Гишин нуькІвер,
Кьве хизанни
Сад хьана,
Акур чІавуз
Бадедин рикІ
Пад хьана.
Верчериз – киш!
НуькІвериз – гьуй!-
Лугьуз баде
Гьаятда.
Мягьтел хьанва,
Куьз нуькІвер фу
Баятда?
Им са югъ туш,
Са пакама;
НуькІверин луж -
Гужарин гуж,
Къвез, нез, хъфиз,
Ксуз йифиз,
Гьамиша хьиз,
ГьакІ ама.

КАКА ВА ВЕРЧ

-Какав а верч, гьим я вилик хьайиди?-
Суал гана дуст Алидиз – Велиди.
Алидини лагьана: - Я дилиди!
Сад тахьайла, масад гьинай атана?-

Сада –кака, верч я лугьуз Велиди,
Са гьяфтеда акьалтІ хьана гьуьжетар.
Чир тежез гьим ятІа халис къениди,
Кьве патани чІугъваз хьана зегьметар.

Са кьуьзуь кас хъфидайла кимелай,
Гьа и суал гун хъийида Велиди:
-Кака вилик хьанан,-лугьуз,-вечрелай.
Я туш хьи, верч, гьим я вилик хьайиди?-

Кьуьзуь касди гвай гьуьжетар цІув гана,
Жаваб гана: -ГьакІ гуж гумин куьн чандиз!
Верч, цавалай атана чахъ лув гана,
И кар чида Сад Аллагьдиз хъсандиз!

ЛУГЬУДА ХЬИ

Лугьуда хьи – хъел атун.
КІусни хъсан кІвалах туш.
Квез лазим я сел атун?
Ам яд хъвадай булах туш.

Фад хъел къведай аялрин,
Назик жеда беденар.
Сабурлу тир кьегьелрин,
Чанал жеда гьулданар.

Са сеферда хъелдалди,
ЦІудра хъуьруьн хъсан я.
Ам течин кас къедалди,
Валлагь, авам инсан я!

Шадвал ая уьмуьрдал,
Зегьмет чІугваз, кьуьл ая!
Рази яз и фикирдал,
Жуван кьамуз гъил ая!

Лугьуда хьи, бубайрин,
Дуьз гафар я мисалар.
Есир хьана багьнайрин,
Жув ийимир усалар,

ХУМАЯР

Вацра пудра начагъ жез,
Къаткидалда аялар.
Гьамишалиг сагъ тежез,
Квекай ятІа хиялар?

Физзарядка авунвач,
Гьар экуьнахъ къарагъиз.
КІусни зегьмет чІугунвач,
Я кІанзавач кІвалахиз.

Эгер сагъ чан кІан ятІа,
Азарлу жез туштІа кІан;
Ала-багьа чан ятІа,
Лигим ийиз, хьухь зи ван!

ХЪСАН АЯЛ

Хъсан аял хьун патал,
Тербиядиз, чирвилиз;
Тарсариз яб гун патал,
КІелун хъсан тирвилиз;
Эвел кІвале, хзанда,
Ахпа ясли-бахчеда;
Тхуз алахъ хъсандиз,
Школада, куьчеда.

Гьар йикъа са цІийи гаф,
Амал чириз алахъиз;
Акъатдайвал гьекь гзаф,
Галат тийиз, кІвалахиз;
Акьуллу тир гафариз,
Яб гуз гьар са сеферда;
Цуьк акъудиз гатфариз,
Гатухъди къвен бегьердал.

ЧІехи-гъвечІи чир хьана,
КІватІалайтІа, гьуьрметар;
Дневникда сир хьана,
Жеда хъсан къиметар.
Тербиялу аял хьун-
Бахт я диде-бубадин.
Аял рикІин хиял хьун,
Тахт я диде-бубадин!

ВУЧ ЯТІА

Билбил рахаз гатфарихъай,
Цифер катиз марфарикай,
Цуьквер жезвай гьарфарикай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

КІватІиз ризкьи челеравай,
Куьмек кІани эллеривай,
Бурж вахчузвай чилеривай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Яр-емишдин базар жедай,
Келем, картуф, газар жедай,
Марфарикай бизар жедай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Чилерикай хьана бажгъан.
ЭкІяй хьана живед яргъан,
Яд-муркІади кьунвай къажгъан,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Кьуд вахтункай гьар са йисан,
Менфят къачуз алахъ хъсан.
Чилин винел шагь тир инсан,
Къадир тахьун, лагь, гьахъ ятІа?

Гьа икІ, дустар, йисан кьуд вахт-
Лаг, уьмуьрдин чи бахт ятІа?
Сад стха тир, пудни пуд вах,
Гьар са йисан чи тахт ятІа?

РАЙСУДИН ДУСТ

Ватанэгьли къадим Куьре Меликан,
Ваз акъваздай мажал авач, Райсудин!
Тарихарни рикІел хкиз виликан,
Югъди, йифди кІвачел ала, Райсудин!

Уьмуьр бахшна школадиз, аялриз,
Тарсар гунал рикІ ала ви, Райсудин!
Пара кьадар дерин я вун хиялриз,
Галат тийир рикІ ава вахъ, Райсудин!

Хуьруьн тарих, халкьдин тариф рикІеваз,
Макъалаяр кхьиз жеда, Райсудин!
Акъваз тийиз, гьамишалугъ рекьеваз,
Зегьмет рикІел хкиз жеда, Райсудин!

Гьуьрмет аваз яр-дустарин арада,
Шад манияр лугьуз жеда, Райсудин!
Шииратдин ктабар тваз харада,
КІвалах кьиле тхуз жеда, Райсудин!

Хъсан хизан, гьуьрмет авай кІвал авай,
Адалатлу хуьруьнви я, Райсудин!
Куьрхуьруьз хас хуш нугъватдин чІал авай,
Гьар межлисда хъуьруьн вид я, Райсудин!

Са зун туш ви ийизвайди тарифар,
Куьре патан ад ава вахъ, Райсудин!
Хуьре гзаф аватІани арифар,
Кхьинардай чад ава вахъ, Расудин!

Сажидиназ дустарикай садлагьай,
ТІвар гуниз вун лайихлу я, Райсудин!
«Чубан гада» мани икьван шад лагьай,
Пара умун къилихлу я, Райсудин!

ШАРАБАН

Мехъер юкъуз далдам-зуьрна ван жеда,
Зарб макьамрал кьуьлер ийиз кІан жеда.
Свас гъидайла, вун жегьилрин чан жеда,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Къванерай цІай акъудиз, физ, ракьарив,
Вуч дамах гва зарбдиз фидай чархарив?
Вун акурла фин хъийидач ахвариз,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Гам – халича, ни галамай атирдин,
Шуьрбетдин яд гичиндава къадирдин.
Гар кутадай сусан кьилел дуьгуьрдин,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Свас хквезвай муштулух гвай чамардин,
Туьфенгдин ван къведа гайи хабардин.
Чам хъуьрезвай, чухва алай къатардин,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Девиррилай девирралди мензилар
АтІана, чи кар ийизвай кьезилар;
КІарас – магьи, ракьарни тир къизилар,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

ЦІайлапан я бахтлу рекьиз фидайла,
Машин затІ туш мехъериз свас гъидайла.
Заз хуш я вун аманат хьиз хуьдайла,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Тикрар:
Гваз хквезвай чи свас - неве,
Шарабан, ви чархар сагърай!
«Перизада» мани сиве
Авай енге вахар сагърай!

ШАИРВАЛ

Аламатдин пеше я вун – шаирвал!
Зун уьмуьрлух гьатнава ви есирда.
Ялиз четин залан пар я загьирвал,
Гужарин гуж я вун гьар са асирда.

Яргъариз зун фидач, хквен мукьварал,
Аламатар тІимил авач акурбур.
Чиле тІеквен ийиз вилин накъварал,
Гзаф ава азиятар акурбур.

Кьуьчхуьр Саид хьана вичин вилервай,
Мурсал хьтин хан хьайила Куьреда.
Гужар эхиз жен тийидай чилервай,
А ашукьди эхнатІа гьи жуьреда?

Етим Эмин кана халкьдин дердери,
Шем хьиз цІараз, хам хьиз кьураз, азарда.
РикІяй фейи агъзур веривердери,
Девирди ам туна хьи бедназарда.

Чи стІалви – Сулейманни кесиб тир,
Уьмуьр халкьдиз багъиш авур шаир яз;
АквазватІан кас хьиз бахтар несиб тир,
Регьятвалдай мажал ганач загьир яз.

Шаирвилин бармак пара залан я.
Ам алукІай кьил агъузна кІан жедач.
Ви гуьгъуьна фитне жеда илан яз,
Адахъ галаз гьуьжетдай вахъ чан жедач.

Йифен ахвар шаирвили къакъудиз,
Йикъан кьарай къалурдач ви вилериз.
Садбуру вун аршдин цавуз акъудиз,
Пехилбуру ракъурда вун чилериз.

Хизанни кваз чІалал гъана, рахуриз,
Шаирвили гъида йикъал къекъведай.
Вуч гуж ава дуьньяда гьахъ жагъуриз?
Бахт – ничхир хьиз ава гъилив текъведай.

Шаирвили артухарна душманар,
Дустарни кваз пехилзава, хъел хьана.
Вакай хуьдай жагъанач заз дарманар,
Ви тІал, ви квал хкякь тийир сел хьана.

Сад Аллагьди гайи пай я, шад я зун.
Шаирвиле гуда жуван чанни кваз!
Вал ашукь тир агъзурдакай сад я зун,
Вун паталди кукІварда за къванни кваз!

Зун – Сажидин хьанач хьи, яз стІалви,
Шииратда хиве кьуртІа ажузвал.
Зи дамарра къугъвазмай кьван стІал ви,
Алахъда зун гъалибвилер къачуз Вал!

МАЖАЛ АВАЧ РЕКЬИДАЙ

Фейи уьмуьр – хирде авур пул хьана,
Налугьуди, ахвар тир заз акурди.
Йисар закай катна чІижер кул хьана,
Агь, вилериз амач хьи зи такурди.

Хайи йисни ават зи гишиндал,
Аялвални къакъудна зи дяведи,
Белки ядни хъваз кІан дахьун гичиндал,
Гьа кар себеб яз кьазватІа деведи?

Жегьил йисар багъишна за кІвалахдиз,
КІелни ийиз, зегьмет чІугваз гьар сана.
Тешпигь хьана шииратдин булахдиз,
Ахварал зун фенач, секин ксана.

Хъсан хьана, хизан хьана, аялар,
Акьалдарна гьар сад чпин кІвачерал.
Хтуларни хьана рикІин хиялар,
Ярар-дустар къазанмишна вишерал!

Хиялри зун гваз къекъвезва луварал,
Агакь тавур гзаф ама чкаяр.
Зун чархачи хьана шумуд суварал,
Къецинди – къе, заз чир хьанач пакаяр!

Веривердер ийизва гьахъ-гьисабдин,
Хийир – пара, кІусни ганач зиянар.
Са вахт къведа, лапагдин хьиз, кьасабдин,
Секин жедай вахт, тавуна пиянар.

Жува жуваз кутугнавач къимет гун,
Халкь зи – Судья, къвезмай несил – шагьидар.
Я аферин лугьун, я туш туьгьмет гун,
Зун куьн вилик буржлуз ама, игитар!

Белки амай уьмуьр гьайиф татана,
ТуьхкІуьр хъийин ахъа хьайи гъалатІар.
Багъри халкьдиз къуллугъ ийиз датІана,
Аман минет, ийимир зун галатар!

Гаф лагьай хьиз, карни кІанда авуна,
КІвалах гъиляй мажал авач рекьидай!
Сажидин, кис, сиви куьтІни тавуна,
Жуван кІалах тадиз ая ийидай!

САЖИДИНАН ВЕРИВЕРДЕР

Ахъагъайла дуьньядиз вил,
Акъатзавач, дустар, зи кьил.
Виликан зав вугайбур гъил,
РикІе кІватІиз зегьер туькьуьл,
Кьил кьуьхве тваз чуьнуьх жезва!
«Каха» макьамдал ийиз кьуьл,
Зайиф чанар хуьнуьх жезва,

Вири лезги рухваяр я,
Са хва-стха, архаяр я.
Са бязибур хахаяр я.
Са бязибур, хуьз чпин кьил,
Руьгь авачир – чухваяр я.
Кайи чІавуз кІвачерик чил,
Катдай ламран рухваяр я!

ТІуруни нез, тумуни-вил
Акъуддайдав куьз ганай гъил?
ЧІехидакай кьуна хьиз гъуьл,
Жуван лезги маса гудан?!
Хун паталди дустунин кьил,
Чара касдив аса гудан?

РикІе-зегьер, меце-ширин,
Чинал жеда тапан хъуьруьн.
Гъил галукьай чка – ирин,
Намус квачир кас жедани?
Жува-жуваз са фур дерин
Эгъуьн тежер кац жедани?

Акурлани тежез рахаз,
Са версинин катда яргъаз.
Ни вуч лагьайтІани агъаз,
ГьакІ, мегер, кьил хуьз жедани?
Гафаралди ийиз бугъаз,
Бейабурвал гъиз жедани?

Сажидинан веривердер-
Лугьун туш хьи вири дердер.
КІан ятІа жез халкьдин сердер,
Дуьз тир патал алаз кІанда!
Багъиш авун патал бейтер,
Даим халкьдихъ галаз кІанда!

АРБЕН КЪАРДАШ

Арбен Къардаш, илгьам ганвай Эмина,
Шииратдин Шалбуз дагъдин кьил я вун.
Къадим лезги гафар твазвай демина,
Аламатдин туьнт «Лезгинка» кьуьл я вун!

Къилих –дугъри, рикІ куз багъри эллерихъ,
ЦІигел кас я мехъеррихъни кьуьлерихъ.
Чир хьанайтІа, рехъ-къведай чи кІвалерихъ,
Зи эрчІи гъил, чина авай вил жедай.

Гьар са рекьяй чирвилер ви дерин я,
Заз кІаниди ви милаим хъуьруьн я.
Ви гьар са цІар кІелиз хуш я, ширин я,
ЧІалаз гегьенш, лепе алай гьуьл я вун!

Муг Рагъ хьана, къекъвез Махачкалада,
Хуьр акунихъ ви вил гьикьван галатша?
Лезги халкьдин берекатлу талада,
Битмиш хьанвай сарубугъда къуьл я вун!

ЧІалар кхьиз чида лагьай чІалади,
Сажидин, ваз рахаз чир хьухь куьрелди.
Арбен Къардаш, фу нез вердиш гьалалди,
Сулейманан багъда авай гуьл я вун!

БАЗАРДАЛЛАЙ ПАПАРИЗ

Базардаллай язух папар,
Нерар яру, кІевна япар,
Куьн авай югъ-йиф акуна.
ЦІал алтІушна, зарзаз тупІар,
Заз куьн лап зайиф акуна.

Ахъа гьаят – тІвар тир базар,
Мекьи къаял чІугваз азар.
Заз куьн лап гьайиф акуна.
Савдайрикай тежез бизар,
Ийизвай тариф акуна.

За вуч лугьун квез, чан вахар?
Белки квезни къвезвач ахвар.
Ракъар такваз, циф акуна.
Заз чан алай кьурай къахар,
Нез, ахварай кьиф акуна.

Сажидинан гафар дерин,
КІелдай чІавуз яб гуз ширин;
Куьн кьилерал лиф акуна.
Валлагь, авун туш квел хъуьруьн,
МуркІади кьур киф акуна!

ЗИ ХУРУДА

-Гьар са халкьдихъ вичин ватан, чІал ава.
Гележегдин шадлу мурад, метлебни.
Вучиз, шаир, ви хуруда къал ава?
Вахъ дидени буба хьанай, ви кьебни.

-Гьахъ я вун, дуст, къал кІаниди–къалдик кьий!
Къал арадал акъудзавай ксарни.
Чарадан кар чІурзавайбур – тІалдик кьий!
Халкь сад хьана физвай такваз йисарни.

Самурдин вацІ хажалатдик цІаразва,
ЧІехи пай яд иличзава цІапарал!
Самурдин там «Яд!», «Яд!»-лугьуз, кьуразва.
Инсанар куьз биши хьанва япарал?

Са зун яни къал авайди рикІера?
Чинал алай вил виливай къакъудиз.
Жандармаяр акъвазарна рекьерал,
КІанзава чун чи кІвалерай акъудиз.

Сад Аллагьдиз кьванни чи ван хьанайтІа!-
Гьакимриз чахъ кІамач ябни акализ.
Самур вацІун зун са къван хьанайтІа,
Тадачир за Садвилин рехъ агализ!

Зи хуруда цIай ава Шарвилидин,
Халкь кьве патал пайна, ахвар къведани?
Азад инсан яз дидеди хайиди,
Зун шаир яз, чIалар кIелиз, шедани?!

АЛЕМДИКАЙ

Алем – гьикьван гегьенш ятІа сергьятдиз,
И кьил, а кьил четин ялда жагъуриз.
Куьн гъавурда гьатун патал регьятдиз,
Заз кІанзавай кьилин мефтІер югъуриз.

Шумуд цавар, шумуд чилер аватІа,
Сад Аллагьдиз чида и кар хъсандиз.
Кьил – къуьнерал, чина вилер аватІа,
Фагьум авун чарасуз я инсандиз.

ГьакІ хьайила, эвичІдач зун деринриз,
Зун рахада Ракъиникай Алемдин.
Чими Гъед яз, вич виридаз ширинриз,
Рекье твазва чаз вичин экв Мелгьемдин.

Вичин чандал цІай куз, югъ-йиф талгьана,
Шумудни са миллиардрин йис ятІа?
Адаз вичин Бахт и кардай жагъана,
Де лагь, и кар хъсан ятІа, пис я тІа?

Гьа кар себеб лугьузва за виридаз,
Эгер гьуьрмет ийизватІа Ракъиниз;
Гьар са касди куьмек ая иридаз,
Тамаш тийиз зегьметдизни, гьакъиниз!

ВАЦРАН СЕФИЛВИЛИКАЙ

Лагь кван, вучиз Варз и кьадар сефил я?
Кьилди кьилихъ тек яз цава азад тир.
Уьмуьр гъиляй фад акъатай жегьил я,
Эвел кьиляй ам, заз чиз, са масад тир.

Шаксуз адахъ Чилихъ хьтин девлетар,
Чан алайни алачирбур бул авай.
Ядни гьава, гьар жуьредин миллетар,
Вичин гатфар, кьуьдни гатфар, зул авай.

Ашукь хьана Чилел, вичин бинедиз
Яб тагана, къе гъилерив ичІи тир;
Хендеда хиз, тамашзава дуьнедиз,
Накъвар алай вилералди мичІи тир.

Чара касдал ашукь хьана, жуван гъуьл
Пис аквамир, вафалу хьухь, жедатІа!
Акъатай хьиз, чара касдал алай вил,
Садни жемир Варз хьиз цава хендеда!

ГЬАЖИБАЛА ДУСТУНИЗ

Ал-Ярагъи Мегьаммедан тІвар алай,
Мекке-Мединадин пайдах зар алай,
ЧІехи мискІин эцигиз тур кар алай,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Аян хьайи, на аферин гъидай хьиз,
Камаллу хва зияратдиз фидай хьиз,
Бубади вал тІвар эцигай чидай хьиз.
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Лезги халкьдихъ хьана чІехи архаяр.
Гилани чахъ ава викІегь рухваяр.
Мягькемзавай диндин пак тир гьалкъаяр,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

СтІалринни, Гилийринни Ярагърин,
Дагъустандиз нур чукІурай чирагърин,
«Ша, дин кІвачел,- лугьузвай на,- къарагърин»
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Сажидиназ, гьар са гаф са къизил яз,
Багъиш ийиз кІан я ваз шад гуьгьуьл яз.
Меккедин рехъ атІай инсан кьезил яз,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

ТАКЪАВ

Дустар, хкин за куьн рикІел,
Зун фенвай ген гуьдай никІел.
Фадлай кьулухъ хьанвай цІигел,
Заз шуьрбетдин яд акуна –
За такъавдин дад акуна!

Зулун кьиляй гьар са емиш,
Жедай вахт я хъсан дигмиш.
ТІямлувилиз пара дуьзмиш,
Заз Женнетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

ЦипицІрикай хкудай ем,
АцІурна за са цурун жем.
Гьич са затІни туш метелжем,
Заз шуьрбетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Метин руг квай ципицІ шире,
Лазим затІ я гьар са бере.
Халис макан тир чи Куьре,
Заз Женнетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Хъунухъал тух тежер ширин,
Нямет я пуд СтІал хуьруьн.
Дустар, куьне мийир хъуьруьн,
Заз шуьрбетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Хушдиз кьадай гьар са йикъав,
Чаз пара нуш затІ я такъав.
Ички - кІвал я, алачир къав.
Заз кІанзавай мад акуна,
Ви такъавдин дад акуна!

ЯКЪУТ ВАХ

Уьмуьрдин рехъ юлдаш галаз гьал авур,
Кьисметарни сад авуна, кІвал авур,
Азиятрин залан парар ял авур,
РикІел вири алама ви, Якъут вах!
Юлдашдихъ вил галама ви, Якъут вах!

Халкьдин рикІер и кьадардин шад авур,
Ам са кас тир, хъуьтІерикай гад авур.
Зарафатрин кимерикай чад авур,
Чи рикІелни алама ам, Якъут вах!
Акунихъ вил галама ам, Якъутвах!

Берекат хьиз битмиш жезвай никІера,
Абдукъадир амукьда чи рикІера,
Ам чахъ гала вилик физвай рекьера,
Ада кхьей чІалар ама, Якъут вах!
Чахъ Шагь, Шалбуз дагълар ама, Якъут вах!

ШИИРАТДИН ЦIЕЛХЕМАР

Мегьамед Гьусейноваз
70 йис юбилей мубарак яз
Билбилрини яб акализ, кис хьана,
Заз дагъларни уях хьайид хьиз хьана.
Булахрини мани ягъиз къванерив,
Цав ацІурай музыкадин сесерив,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

Хайи Ватан Хъуьлуьд ва Фалфан ятІа?
Макьамринни манийрин тІурфан ятІа?
«Шарвилиди», пак «Эминан» эсерар,
Чаз багъишай берекатрин бегьерар,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

Дагъви халкьдин руьгьдин сирер эллерал,
Агакьариз алахънавай сесерал,
Вири халкьдин патай чІехи гьуьрметдай,
Галат тийиз чІугур кьадай зегьметдай,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

На теснифай «ИчІерин хуьр» макьамдин,
Ван япара ава гьар са макъамдин.
Сажидина, куьне чІугур азабдай,
Акъуд авур гьар са хъсан ктабдай,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

ШАГЬ ТИР АГЪА СТІАЛАР

И кьил а кьил акван тийир чуьллерин,
Макан я вун сарубугъда къуьлерин.
Зегьмет кIани, гьуьрмет кIани эллерин,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

«Илимрин гьуьл», Шииратдин Мекке тир,
Къагьриманар машгьур авур уьлкве тир,
Рушар авай гьарма сад са бике тир,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

Къадим тарих авай дерин сирерин,
Меркез я вун, Лезгистандин хуьрерин.
Эренлер тир зияратдин пIирерин,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

Тамашайла туькIуьр хьунин тегьердиз,
Ухшар я вун махарик квай шегьердиз.
Билбилрин ван алай гьар са сегьердиз,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

СтIал шаир Сажидина кьатIана.
Хиялрикай гуьзел шиир атIана.
Баркалладин таж кьилеллай датIана,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

КУЬРЕДИЗ ГИМН

Кьудратлу тир къадим Куьре,
Пачагь квачир мах я хьи вун.
Шегьерар тир гьар са хуьре,
Халкьар акваз гьар са жуьре,
Бахтунин са тах я хьи вун!

Агъзур сара вилериз ви,
Акун тавур кIвалах авач.
Гьуьрмет кIани эллериз ви,
Берекатлу чуьллериз ви,
Кьисмет тавур булах авач!

Къужах кьуна Дагъни Аран,
Дуствал кIани рикIава вахъ.
Ислягь чIавуз гьализ девран,
Гьар гатфариз цIай куз Яран,
Шарвилид кьил тик ава вахъ!

Яман йикъар пара хьана,
Ягъ-кьиникьин гьисаб хьанач.
Халкьарин фу тара хьана,
Душман уьзуькъара хьана,
Кхьин тавур ктаб авач!

Дертни эхна, девранни на,
Намус хвена, ватан хвена.
Дарвал эхна, гьижранни на,
Дагъни хвена, Аранни на,
Ви чIал хвена, хизан хвена!

ЦIаяр къвана, марфар къвана,
Кьуркьушумдин харар галаз.
ЧIалар къвана, гафар къвана,
Араб, латин гьарфар къвана,
Вилик, кьулухъ цIарар галаз!

Къадим тарих къванеравай,
Мерекуьп ваз иви хьана.
ЧIулав литер къуьнеравай,
Гъиле шивдин кьенер авай,
Лекьерин рикI кIеви хьана!

Женнет макан Къуба, Муьшкуьр,
Зияратдин Самур дере…
Дагълух уьлкве, Аллагь шуькуьр,
Чирагъар гвай даим куькIуьр,
Ви далудихъ гала, Куьре!

Ви лекьери лув гуз цава,
Хъен вегьезвач вал чарадан.
Ризкьи-дарман, ятар-дава,
Вири шартIар вахъ бул ава,
Чарадаз кIир тийир гардан!

Камаллуяр я ви эллер,
Гьуьрмет кIани, хатур кIани.
Берекатлу ава чуьллер,
Зегьмет чIугваз вердиш гъилер,
Дустариз гуз ятур кIани!

Гъилиз-заха, мециз-ширин,
Къавум-къардаш, дустар ава.
Гьар са кIвале - лугьун-хъуьруьн,
Гьар са хъсан адет хуьруьн,
Хуьз алакьдай устIар ава!

Куьре Мелик, Етим Эмин,
Алкьвадар Гьасан-эфенди…
СтIал Сулейман - чи замин,
Женнет кьисмет хьурай, (амин!)
Халкь паталди рикI эфейди!

Сажидин, на ара-ара,
Буш гафар ийиз тахьурай.
КIанзавайди-гьар са тара,
Дадлу емиш гъана пара,
Гележег чи бахтлу хьурай.

ЗУН МУГЬМАН ТУШ

Зун мугьман туш атанвай куьн утагъдиз,
ТIуьна, хъвана, гъилер ягъна хъфидай.
Ухшар ятIан зи акунар начагъдиз,
Зун шаир я вегьтедай гьич тефидай.

Зун дуьньядал атайди туш мугьман яз.
КьейитIани амукьда зун рикIера.
Зи шиирар гьар са тIалдиз дарман яз,
Бакара къвен шумудни са рекьера.

Зун амукьда хиял из куьн рикIера,
Зун амукьда мисал хьана чIалавай.
Зун себебдин са хъач я куьн никIера,
Кваз такьуна физ тахьурай къвалавай.

Са низ ятIан багьа я зун цуьк хьтин,
Сад лагьана бахт багъишиз гьазур тир.
Зи жегьилрал а кьадардин рикI хьана,
За жуван хур чи жегьилриз гьазур тир.

Зун мугьман туш атанвай са кьил чIугваз,
Къван хьанани амукьда куьн арада.
Билбилди хьиз алахъдайла зил чIугваз,
Зун пехилрив тваз вугумир кьарада.

Бязибурун сурухъ багьа къван жеда,
Кьейи инсан дагъ хьиз цавуз акъуддай.
Зи сурун къван-зи манийрин ван жеда,
Четин чIавуз гъам рикIелай алуддай.

Зун квез чидай кесиб кас я, къураба,
Дустарилай пара хьайи душманар.
Шииратдин рекьяй гьалай араба,
Гьич са касни ийин тийиз пашманар.

Чаз виридаз сад и чил диде тир,
Адан къадир чир тахьун чаз гунагь я.
Инсанвилиз гьуьрмет ая вине тир,
Чун сад-садан эрчIи гъил я, панагь я.

Зун дидеди хайиди туш кьин патал,
И рагъ, и варз аламай кьван цаварал.
Азиз дустар, мус хьайитIан куьн патал,
Хкведа зун мел-мехъеррал, суварал.

Ам Сажидин туш хьи герек хьайила,
Куьн арада хьун тавуртIа вири хьиз.
Куьн межлисра дадлу хуьрек хьайила,
За жуван рикI цIурурда квез гъери хьи.
ФАРИЗАТАЗ

Хийирдин гаф – дуьа хьиз я сувабдин,
Бейкеф жемир геж ятІани жавабдин.
Ваз хайи югъ мубаракрай, Фаризат!
Таза-таза шишер ягъиз кабабдин,
Вишер ягъиз ширин чехир-шарабдин,
Билбилдин сес табаракрай, Фаризат!

Са Сажидин туш ашукь ви сесинал,
Яб акализ галат тежер нисинал.
Пехилбурун буба вакрай, Фаризат!
Кьил тухвана эцигайтІан рейсинал,
Алакьунар къачуз жедач бягьсинал,
КІвал ацІуй ви тадаракрай, Фаризат!!!

ДЕВИРРИКАЙ

Девиррикай рахаз жеда инсанар,
Садаз-хъсан, муькуьбуруз пис акваз.
Гьисабунал куьтягь жедач нукьсанар,
Са ни ятІан хъиляй чІурайд хьиз акваз.
Девирар – гьа девирар я, инсанар,
Ийизвайбур я абур пис-хъсанар!

Гатфар чІавуз къаярикай хъилер къвез,
Гьар са кимел рахаз жеда хъуьтІуькай.
Мукьвал-мукьвал вацІаризни селлер къвез,
Инсанарни куьцІеда чеб чпикай.
Гатфарарни жеда чими, къайибур.
Садбур-кьурагь, садбур марфар къвайибур!

Гатукайни, зулукайни рахада,
ХъуьтІуькай мад рахуникай дад авач.
Са бязибур, къажгъанар хьиз ргада,
Девиррикай рази хьайи сад авач.
Вири крар Сад Аллагьдин гъилева.
Я инсанар, лагь вучиз куьн гъилева!

ША, БУЮР

Са пай дагълар, са пай аран чилерин,
Бегьер гудай берекатлу чуьллерин,
Зегьмет кІани, гьуьрмет кІани эллерин,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Гьар са мугьман кьабул ийиз гьуьрметдив,
Гьазур я чун, вафалу яз зегьметдив.
Дуствилер хуьз гьар са жуьре миллетдив,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Югъ-къандивай гурлу жезвай кІвалахрин,
Рычал-судин, Купул цинни булахрин,
Гуьзелвилиз тамашиз чи яйлахрин,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

Гележегдихъ камар къачуз виликди,
Мадни чІехи крар хъийиз гъиликди,
Гьар са къадам къачуз цІийивилихъди,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

РикІел хикиз тарихарни виликан,
Гьасананни, Эминанни, Меликан;
Мубаракиз агалкьунар хьайи кьван,
Лекьер хьана, гар квай гужлу луварик,
Садвиливди, шадвиливди суварик,
Ша, буюр чи Сулейманан ватандиз!
Буюр СтІал-Сулейманан райондиз!

ГЬАР ЖУЬРЕ АВА

Гьайванар гьар жуьре ава,
Хпер таниш, кере ава,
Верчерик кІек, фере ава,
Вучиз ятІа ихьтин саягъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Жибинда пул, руфуна – каш,
Кепек нагъда авуник квач,
Дуьз рекьиз къвеч, хайитІан кІвач,
Карда кефсуз, недайла сагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вири таб тир, са гьай гаф гьахъ,
Яргъал рекьиз физ жедач вахъ.
Я къе тахьай, хьун тавур накь,
Емиш тегъир кутунвай багъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Югъди гьатай куьчебацан,
Вич я лугьуз гьеле пацан,
Гьи патахъди чин тийир цан,
Я куьтен чин тийир, я магъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вуж я, вуж туш, кьадач за тІвар,
Кимел лагълагъ ийиз устІар,
Гьа вич хьтин кІватІна дустар,
Туьфенг, къеме гвачир къачагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

Вири-вилик, ам физ кьулухъ,
Гьар межлисда твадай шулугъ.
Сажидина ийиз къуллугъ,
Акур чІавуз жедай начагъ,
Де, на инай кьил акъуда!

ЛУГЬУЗ ЖЕДАН

Хабар кьурдаз – жаваб тахьай,
Са хъсан кар, суваб тахьай,
Санан дуьз гьахъ-гьисаб тахьай,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Яр-дуcт тахьай дерди-гьалдай,
Я хъаст тахьай вилик ялдай,
Дуьз гаф лагьай чІавуз хъелдай,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Ви патав кас на кваз такьаз,
Чара касдин дабан жакьваз,
Садрани гуж дакьай юкьваз,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Я паб гъана, кІвал-югъ хьанач,
Са кар-кеспи, къуллугъ хьанач.
КІвализ хкай дуллух хьанач,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Вун дидеди хайид туши?
Ваз ада нек гайид тушни?
Вун цІувад суз хвейид тушни?
Вазни инсан лугьуз жедан?

Чарабурал хъуьрез гьазур,
Алакь тийир хуьз невс къазур,
Дуьз гаф далгьай касдиз жузур,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Бесрай вакай рахай кьадар,
Мециз туькьуьл, суфат мурдар.
КьацІурдай жув къекъвей юрдар,
Вазни инсан лугьуз жедан?

Сажидиназ къвезва язух,
КІвалин чилик кумачир рух,
КІур хкаждай тІуьр чІавуз мух,
Вазни инсан лугьуз жедан?

БЕСТИ ВАХ

Яргъи кифер къугъваз лацу къуьнерал,
Шииратдин дагъда - кьакьан кьилерал,
Тамашзавай муьгьуьббатдин вилерал,
Нежефхуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин Бести вах!

Зун аранда, вун сейр ийиз дагъдавай,
Зун булахдал, вун емишрин багъдавай,
Зун гъамуник, вун дамахда-чагъдавай,
Нежефхуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!

Зи дуствилин кьабул ая чІалар на,
Ачухнавай и кьадардин гьалар на.
Зи гамуниз гьазурнавай гъалар на,
Нежеф хуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!

Шаиррикай бейкеф хьунухь - гунагь я,
Сад тир Аллагь-ам шаиррин Панагь я.
Зун азарлу Сажидин, вун - жерягь я,
Нежеф хуьруьн, сивел хъуьруьн, Бести вах!
Мециз ширин, акьул дерин, Бести вах!
---

«Алам» журнал гъиле кьурла, кІел ийиз,
Дуьньядиз са вил ачухай хьиз жеда.
КІвал эцигна, гьазур тир хьиз мел ийиз,
Жемят кІватІна, далдам-зуьрне гъиз жеда.

Бахтлувилел ишлемишдай кІвал хьтин,
Куьн журналдихъ вафалу тир хизан хьуй!
Сад Аллагьди багъиш лезги чІал хьтин,
Адан гьар югъ экуьди ва хъсан хьуй!

Сажидинни яхъ куьне куьн хизандай,
Куьн шадвилик зинни са кІус пай хьурай!
Са тІимил кьван куьн журналдин гузандай,
КІус тІуьр чІавуз, хъвадай дадлу чай хьурай!

ВАРЦАРИКАЙ

Атай вахтунда тарихдиз Январь,
Ракъиниз чна ийида ялвар.
Муркади кьуна тарарни тамар,
Туп-туп цавариз акъатда гумар.

Тек са вацралай агакьай Февраль,
Расанмиш жеда ксанвай севрал.
Туьрди хьиз ада вичиз тур паяр,
Къати ийида пичера цаяр.

Живер къваз, цараз, Март атай чавуз,
Регъуьз, кичез рагъ экъечда цавуз.
Гатфарив вахкуз кан тушиз къеле,
Вичи вахкуда куьлегар гъиле.

Аквазни такваз атайла Апрель,
Рагъ патал паяр гуз фида пирел.
Тарари цуьквер, ахъайда пешер,
Гьар сада вичихъ чугвада мишер.

Май алукьайла, ахъайна лувар,
Гьар са гьафтеда жеда са сувар.
Хатрутни пини чараз алахъда,
Гьар са инсанди худа квалахда.

Агакьай чавуз гатун варз Июнь,
Темпелривайни хъижедач уюн.
Яр-емиш кватиз, майваяр салан,
Кьвед, пуд сеферда ацурда план.

Кьулан варз Июль атайла гатун,
Уьзуьмар кватиз ийида гатун.
Зул алукьдалди ийиз гьерекат,
Кваталда гьар са жуьре берекат.

Сентябрдин варз алукьайла вахт,
Аялар патал ахъа жеда бахт.
Чирвилер къачуз кутун патал гьисс,
Цийи келунин башламишда йис.

Октябрдин варз атайла кьезил,
Тебиатдикай жеда чи къизил.
Марф къваз, алахьиз, алукьдайла зул,
Емиш кватиз булл, артух жеда дул.

Ноябрдин варз, гагь марф къваз, гагь жив,
Вацарни хвалар ацуз жеда цив.
Кьибле патахъди, гадарна Кефер,
Дурнайрихъ галаз элкъведа цифер.

Декабрдин варз къаяр гваз зурба,
Къвез гьазур жеда чаз Аяз-Буба.
Живед Руш галаз цикьвед жез йифиз,
Мугьман жеда чаз галаз Цийи Йис!

Гьа ик, аялар, хъуьрезни къугъваз,
Гьар са куьгьне йис хъфида яргъаз.
Варцарни йикъар, марфарни ракъар,
Физва гьулданриз элкъуьриз ракьар.

Чирвилер къачу, чугуна зегьмет,
Халкьд, Ватанди гудайвал къимет!
Варцар – уьмуьр я, къазанмишдай бахт!
Хийир авачиз ракъур тийир вахт!

ЛУГЬУДАЙ ЗАЗ

Фагьум-фикир авун патал – кьил кІанда,
Гьалал зегьмет чІугвадай - кьве гъил кІанда.
Яргъа, мукьвал аквадай – кьве вил кІанда.-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

Бязи чІавуз кьил алатІан кьамал чи,
ШейтІаддиз фад чир жедалда амал чи.
Хци яракь хьана кІанда камал чи,-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

Уьмуьр ахьтин са затІ я хьи, хатадай
ГъалатІ ахъа авуртІа, вун гатадай.
Гьар са карда устад кІанда кутадай,-
Лугьудай заз рагьмет хьайи бубади.

ДЕРДЕРИКАЙ

РикІ акъудна къалур авун герек туш,
Вилер кІанда ам хурудай аквадай.
Зун малаик туш, я вунни мелек туш,
Ашкъи кІанда чун сад садал чІугвадай.

На ви дердер ахъайзава заз са-сад,
Налугьун хьи захъ абур гьич хьайид туш.
Муьгьуьббатни гъед хьтин я кьакьан затІ,
Ам акатай низ хьайитІан гайид туш.

Дагълар са пад, зун анжах са пад хьана,
Зи умуд квай анжах Сад тир Аллагьдик.
Вун акур зун рагъ акьур жив-яд хьана,
КІусни зи пай квачир хьи и гунагьдик.

Са чун туш кьван муьгьуьббатди кайибур,
Исли Керем, Лейли Межнун, агъзурар.
Гьикьван ава адан цІалди кайибур?
Гьамишанда кІанда авун сабурар.

Гъам-хажалат галачиртІа, кІанивал,
Пуд кепекдик квачир жеди къиметдиз.
Вири жеда Сад Аллагьди гайивал,
Ша, чна чун къурбанд ийин гьуьрметдиз!

Гьисабмир хьи, захъ рикІ авач, къван я са.
На адан цІай хабарар яхъ вичивай.
Ваз жедайди тІимил кьван геж ван я са,
Рекье авай, атІуз тежер кІвачивай.

Зун амачир са югъ къведа серин тир,
Я эвел туш, я эхирни зун хьанач.
Муьгьуьббатдин булахдай ви ширин тир,
Рекьидалди куьз са стІал хъун хьанач.

Я Аллагьди халкь авунвай бахтавар,
Ваз гуьзелвал багъишнава кьилелди.
Ахъа хьана кІан ятІа Женнетдин вар,
Жув тухвана кІан жеда дуьзвилелди.

Эй Сажидин, ни кьада ви арзаяр?
Ша, жувал на хъуьруьр мийир, ван жеда.
Гьар затІунихъ гала вичин къазаяр.
Садакай – руьхъ, масадакай къван жеда.

ЗАЗ ИКІ ЛУГЬУЗ КІАНЗАВА

Заз икІ лугьуз кІанзава,
Чи жегьил тир несилдиз,
Амма рикІи ванзава,
Си тІимил кьван сефилдиз.

ЯтІани за талгьана,
Акъвазун лап тахсир я.
ЦІикьвед йис я атана,
Им къанни сад асир я.

Ватандин вил квел ала,
Гуьнгуьна тваз уьлкве чи.
Де лагь, куьн вил квел ала?
Гуьгъуьна таз уьлкве чи.

Берекатлу чилер чахъ,
Чебни гужлу бегьердиз.
Авачни кьван гъилер чахъ?
Тамаш авай тегьердиз!

Хъач акьалтна никІер чи,
ЧІурухъанриз элкъвенва.
ГьикІ секин хьуй рикІер чи?
ГьикІ амукьуй декьена?

Чилер пайна, тарашна,
Цазвай никІел тІимил я.
Зун чуьллериз тамашна,
Кьифрен мугни цІимил я.

Урусатрай гъиз къуьрер,
Чаразва фу кІарасдин.
Гьиниз фена чи къуьлер?
ЧІехи, ГъвечІи паласдин!

И гьал акваз бязибур,
КІамашар хьиз хъуьрезва.
Кашар акур кьуьзуьбур,
Гьайиф,-лугьуз ишезва.

Заз икІ лугьуз кІанзава,
Туьнт тахьана къилихдиз.
Килиг лугьуз кІанзава,
Вил вегьена тарихдиз.

Аман минет, жегьилар!
Эллерин вил квел ала.
Битмиш ая техилар,
Чуьллерин вил квел ала!

ТІУРФАНДИН СЕЛ

КІантІа - хъуьруьхъ, кІандатІа – хъел,
Заз вун хуш туш тІурфандин сел!
На жувакай куьцІуьриз эл,
Цавай вацІар къваз жедани?
Вун булах хьиз хъваз жедани?

Адетдин марф тиртІа цавун,
Къужахдани кьадай за вун.
Шиферарни хана къавун,
И кьадар хъел кваз жедани?
Ви вилик пад кьаз жедани?

Сад лагьана акъудиз гар,
Куьз атІана цавун рангар?
Чав кьарада тваз таз зангар,
Де лагь, чи кеф саз жедани?
Вун кварара цаз жедани?

Бейхабардиз кІватІ хьанай вун,
Рагъ акурла, кат хьанай вун.
Цифер цІараз, кьатІ хьана вун.
И аферин ваз жедани,
Вун гъавурда тваз жедани?

Лацу къуш хьиз лиферик квай,
Рагъ хкатна циферик квай.
Умуд мичІи йиферик квай,
Гьамиша сел гваз жедани?
Гъам гьамиша заз жедани?

КІАНЗАВА ЗАЗ АЧУХ ЛУГЬУЗ

Веривердер авур чІавуз,
Фейи, хтай рекьерикай,
КІанзава заз ачух лугьуз,
Акур кашар, мекьерикай.

Дуьньядилай илитІиз цІар,
Налугьун зун мехъерик квай.
Далудихъ таз гьуьлер, вацІар,
Катай хъуьтІуьн цикІерикай.

Къара-къумдин къумарин гьуьл,
Мургаб вацІун сирерикай.
Марида за хкажна кьил,
Авур лезги кьуьлерикай;

Шумуд шегьер, шумуд са хуьр,
Карагзава вилерикай?
Ватан гьахъ я жуван эхир,
Хабар кьадай рикІерикай.

ТІАЛАБЗАВА ЗА

Мидаим вилер тахьана цавал,
Кардик кваз гъилер, бажит жен жувал.
Татун паталди чи кьилел завал,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Гегьенш я алем, чилерни цавар.
Инсанриз – акьул, ничхирриз – лувар.
Гьар са зегьметдин эхир жен сувар,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Тек са сеферда атанвай Чилел,
Ислягь цавар жен инсанрин кьилел.
Гьалал ризкьи тІуьн жуван кьве гъилел,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Халкьдихъ галаз сигъ хвена хьиз ара,
Дагъ хьиз акъвазин душманрин хура.
Бул бегьерар гъун хийирдин Тара,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Гьар са эвелдин жен эхир хъсан,
Дуьз тир рекьерай фин гьар са инсан.
Къужахда куьрпе хьун гьар са сусан,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

И дуьньядилай несилар шумуд,
Фена, Кьисметдик кутуна умуд?
Тарих рикІелай тавунни алуд,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Ачух дуьньядиз ахъагъай вилер,
РикІин сидкъидай хуьз алахъ, эллер!
Женнетдин багъдиз элкъуьрун чилер,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Ийидай чІавуз Ватандиз къуллугъ,
Виликди алад, вил ягъиз кьулухъ.
РикІер шад ийир гьар са муштулух,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

Агь, Сажидинан, къуьл хьтин никІе,
Гьикьван мурадар аватІа рикІе?
Татун паталди Намусдал леке,
ТІалабзава за гьар са йикъавай!

ШИИРАТДИН МЕККЕ Я

Мад дурнайри лув хугузва кефердихъ,
Яргъал рекьер, цифер, мекьер алудиз.
Зи вил гала халкьдихъ фидай сефердихъ,
КичІе тушиз, гьекь акъудиз далудиз.

Им са йис туш, шумуд агъзур асир я,
Луваривди атІуз яргъа мензилар.
Захъ авайди анжах тек тир са сир я,
Халкьдин дердер авун патал кьезилар.

Чахъ сад ава, дурнайрихъ кьве ватанар,
Сад - несилдин, кьвед лугьурди – асилдин.
Чахъ авай сад ам хуьз алахъ, инсанар!
Кьадар-кьисмет патал къвезмай несилдин.

Чун дурнаяр туш дегишриз ватанар,
Аллагь – Сад я, Ватанни - Сад, Дидени!
Ватандивай къакъатнавай инсанар,
Бахтлубурай гьисаб кьванни жедани?

Хайи чилел яшамиш хьун – са бахт я!
Вун иеси тир и чІехи алемдин.
Кьакьан тир цав дегиш тежер са тахт я,
Вун са нямет тир несилдин къелемдин.

Зи Ватан жув хайи хуьр я СтІалрин.
Эгер Женнет аватІа, ам захъ ава.
Тухум-тара, чебни чІехи кІватІалрин,
Захъ вилик физ, дуьз ва гьяркьуь рехъ ава.

Меркезар – квез, шегьерарни – квез хьурай!
Къакъудмир зун Ватандивай – Хуьруьвай!
Девлетарни, бегьерарни – квез хьурай,
Ийимир зун зи Чандивай, хуьруьвай!

Ватан хуьдай ава чанни, турни заз,
Хайи хуьр заз дуьньядилай еке я!
Хайи хуьре кьисмет хьурай сурни заз,
Хайи хуьр зи – Шииратдин Мекке я!

РИКІИН КЬАЦІ

РикІин кьацІ- ЧІехи вацІ,
Кьилелни зар алай-
Самурдин тІвар алай.
Кьве патал пайнавай,
Тараш, вай-зайнавай!

А падни-лезгияр,
И падни-лезгияр,
Авай пак дердияр.
ВацІ хьтин кьве патал,
ПайнатІа, квен патал?

И патай – а патаз,
Физ тежез, кап атаз.
Сергьятдиз- чара я.
Менфятдиз пара я.
АтІанвай чара я!

Вак акваз, гел такваз.
Халкьдик квай хъел такваз.
Ажугъдин сел такваз.
ВацІ хьана, физва вахт.
Мус къведа, чаз са бахт?

Рахунар – пара я.
Кхьинар – хара я.
Герекди – чара я.
ВацІ - кура- кура я.
Гьарайдай ара я!

Лезгияр – сад хьана,
Самур там яд хьана,
АкуртІа, шад хьана,
Мани яз, цІил ийиз,
ЭкечІдай кьуьл ийиз!

Пачагьар – тахтара.
Чи вилер – бахтара.
Эй Аллагь, Вуна лагь:
«Лезги халкь – Сад ая!
Жедай кар – Фад ая!»

РикІин кьацІ Сагъ ая!
Самур вацІ – Чахъ ая!
Кьилел чи Рагъ ая!
Лезгистан – Багъ ая!
Къизилдин Дагъ ая!

ГЬАР ГАТАЛАЙ – ГАТАЛДИ

Эй Сад Аллагь, шукур хьуй ви кьадардиз,
Бахт багъишна Вуна заз Шаирвилин.
На кьве вилни ахъайна зи дидардиз,
Жув иеси ятІан къенин дарвилин,
Хайи халкьдиз вафалу хьун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Дугъри кас яз халкь авуна, шад хьана,
Вердишарна инсанвилел тухуз жув.
Уьмуьрда захъ хъсан дустар мад хьана,
Халкьдихъ галаз дуьзвилелди тухуз жув,
Герек чІавуз ширин чан гун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Виликди физ, дуьз рехъ къалур авурбур,
Зун абурун кумукьзава буржуник.
Зун паталди пара зегьмет чІугурбур,
Ихтияр це экечІиз куьн лужуник.
Жув гьамиша жегьил яз кьун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

Вири крар хьаначтІани кІанивал,
Гьич зи патай нарази тир кар жедач.
Сад Аллагьди ганачиртІа къенивал,
Зал шаир яз, Сажидинан тІвар жедач.
Халкьдин рикІяй земзем яд хъун паталди,
КІвалахзава гьар гаталай – гаталди!

ИМ ДУЬНЬЯ Я

Им дуьнья я – садаз бул тир, кьведаз – дар,
Кьейи кьванбур рикІел хкиз алахъ куьн.!
Гьар садакай хьайи чІавуз арифдар,
Ахпа кьванни жен, белки зи чІалахъ куьн.

Чаз Аллагьди гайи уьмуьр куьруь я,
Ам кьатІ авун – чуьхуьз тежер гунагь я.
Яшамиш жез кІанибур чун вири я,
Чи гьар садан чІехиди са Аллагь я!

И гьакъикъат чидатІани виридаз,
Бязибуру ахъайзава гъалатІар.
И дуьньядал инсан ягъиз, кьейидаз,
Халкьдин патай тІварар гузва – жаллатІар!

Эгер вавай хийирар гуз жезвачтІа,
Зиян тагун – амни зурба хийир я.
Амма хийир гуз ви рикІяй къвезвачтІа,
Вун дуьшуьш хьун, валлагь, ийир-тийир я!

Им тек са ваз ганвай дуьнья туширди,
Ажеб жедай са кІус фад чир хьанайтІа.
Гьарам рекье чил кІвачерив тІушурди,
Мурад тир чи ви фад эхир хьанайтІа!

УЬМУЬРДИН ДАД

Рагъ экъечІна, акІидалди,
Кьарай авач кІвачериз.
Веривердер, рекьидалди
Алцумзава, ичІириз..
Амма зи кьил акъатзавач,
Уьмуьрдин дад вуч ятІа?
Зун адавай къакъатзавач,
Къакъат авун гуж ятІа?

Рагъ акІана, экъечІдалди,
Ял язава кІвачери.
Ксуз, мисик экечІдалди,
Хиялрик ква куьчери.
ЯтІани кьил акъатзавач,
Уьмуьрдин дад вуч ятІа?
Са кар рикІив агатзавач,
Фейи уьмуьр пуч ятІа?

ЯхцІурни цІуд, пудкъад, кьудкъад,
Виш хьунухь – намумкин я.
Амма гафар-чІалар я сад,
Эхир са къуз секин я.
Уьмуьр икьван куьз куьруь я?
Чилер, Цавар – гьамиша.
Чун патал уьмуьр – вири я,
КІамай кьван чаз багъиша!

Им тІалабун туш тек са зи,
Адамалай Хатамал.
ТІимилдал туш садни рази,
Хъуьрез Хусейн Садамал.
Сад Аллагьди гайи уьмуьр,
Бахтлувилел гьализ тур!
Жуван кьисмет течиз эхир,
Рекьидалди ялиз тур!

ЛЕЗГИНКАДИН КЬУЬЛУЬНАЛДИ

Лезгинкадин кьуьлуьналди цай хьтин,
Чи жегьилри ийизва халкь гьейранар.
Рушни гада – эверайдаз гьай хьтин,
Мягьтел жезва акур чавуз жейранар.

Гадад квачер - карар хьтин далдамдин,
Чилик хикиз, къудгъун жезва цавариз.
Рушан гъилер, ван хьайила макьамдин,
Ухшар жезва лацу лифрен лувариз.

Гадани, кьил такабурдиз тик кьуна,
Тамашзава рушан буйдиз, бухахдиз.
Руш лагьайта, акъваз тежез рик кьуна,
Гуьрчег жезва, кьуьл авунвай дамахдиз!

Лезгинкадин макьамди руьгь хикажна,
Кьве жегьилдиз лув гуз кан я цавариз.
Заз канзава, хилер кьуьнтел къакъажна,
Кьуьлерин дем элкъуьр ийиз сувариз!

Сагъ хьурай чи Лезгинка кьуьл, тарихдиз
Къадим хьанвай, хкажиз чи гуьгьуьлар!
Гьикьван туьнтбур ятани куьн къилихдиз,
Лезгинкадин кьуьл ийиз ша, жегьилар!

МАЖАЛ АВАЧ РЕКЬИДАЙ

Фейи уьмуьр – хирде авур пул хьана,
Налугьуди, ахвар тир заз акурди.
Йисар закай катна чІижер кул хьана,
Агь, вилериз амач хьи зи такурди.

Хайи йисни ават зи гишиндал,
Аялвални къакъудна зи дяведи,
Белки ядни хъваз кІан дахьун гичиндал,
Гьа кар себеб яз кьазватІа деведи?

Жегьил йисар багъишна за кІвалахдиз,
КІелни ийиз, зегьмет чІугваз гьар сана.
Тешпигь хьана шииратдин булахдиз,
Ахварал зун фенач, секин ксана.

Хъсан хьана, хизан хьана, аялар,
Акьалдарна гьар сад чпин кІвачерал.
Хтуларни хьана рикІин хиялар,
Ярар-дустар къазанмишна вишерал!

Хиялри зун гваз къекъвезва луварал,
Агакь тавур гзаф ама чкаяр.
Зун чархачи хьана шумуд суварал,
Къецинди – къе, заз чир хьанач пакаяр!

Веривердер ийизва гьахъ-гьисабдин,
Хийир – пара, кІусни ганач зиянар.
Са вахт къведа, лапагдин хьиз, кьасабдин,
Секин жедай вахт, тавуна пиянар.

Жува жуваз кутугнавач къимет гун,
Халкь зи – Судья, къвезмай несил – шагьидар.
Я аферин лугьун, я туш туьгьмет гун,
Зун куьн вилик буржлуз ама, игитар!

Белки амай уьмуьр гьайиф татана,
ТуьхкІуьр хъийин ахъа хьайи гъалатІар.
Багъри халкьдиз къуллугъ ийиз датІана,
Аман минет, ийимир зун галатар!

Гаф лагьай хьиз, карни кІанда авуна,
КІвалах гъиляй мажал авач рекьидай!
Сажидин, кис, сиви куьтІни тавуна,
Жуван кІалах тадиз ая ийидай!

ВУЧ ЯТІА

Билбил рахаз гатфарихъай,
Цифер катиз марфарикай,
Цуьквер жезвай гьарфарикай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

КІватІиз ризкьи челлеравай,
Куьмек кІани эллеривай,
Бурж вахчузвай чилеривай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Яр-емишдин базар жедай,
Келем, картуф, газар жедай,
Марфарикай бизар жедай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Чилерикай хьана бажгъан.
ЭкІяй хьана живед яргъан,
Яд-муркІади кьунвай къажгъан,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Кьуд вахтункай гьар са йисан,
Менфят къачуз алахъ хъсан.
Чилин винел шагь тир инсан,
Къадир тахьун, лагь, гьахъ ятІа?

Гьа икІ, дустар, йисан кьуд вахт-
Лагь, уьмуьрдин чи бахт ятІа?
Сад стха тир, пудни пуд вах,
Гьар са йисан чи тахт ятІа?

ТАР АТІАНА

Тар атаІана, цІай яна куз,
Регъуь кьванни хьанач якІуз.
Вичихъ галай тумуникай,
Бегьердин ем хамуник квай.

ПЕХЪРЕН МЕХЪЕР

ТІурфан затІ туш цаварин,
Къуват лекьрен луварин,
Са шумудра артух я.
Гьа кар себеб ам тух я.

Зун туш кьакьан дагъдин лекь,
Зун арандин кард я – пехъ!
Мурдал хьайи верч, цицІиб –
Кабаблух я заз – кесиб.

Чуьлда ризкьи бул хьунухь,
АцІай гадни зул хьунухь,
Чаз – пехъериз мехъер я.
Чун арандин лекьер я!-

Гьи икІ хъархъун хилерал,
Кьаз са-садан гарданар.
Чпин кьацІай гъилерал,
Хъуьрез, кьазвай гарданар!

ХУЬРУЬН НУЬКІВЕР

Хуьруьн нуькІвер –
Гишин рикІер,
Чпин кІвале
Фу нез тежез –
Баятдиз;
Верчериз тІвар
Вегьей чІавуз,
Цавай лув гуз,
Къвезва гьар къуз,
Гьаятдиз!
Верчер, кІекер,
Гишин нуькІвер,
Кьве хизанни
Сад хьана,
Акур чІавуз
Бадедин рикІ
Пад хьана.
Верчериз – киш!
НуькІвериз – гьуй!-
Лугьуз баде
Гьаятда.
Мягьтел хьанва,
Куьз нуькІвер фу
Баятда?
Им са югъ туш,
Са пакама;
НуькІверин луж -
Гужарин гуж,
Къвез, нез, хъфиз,
Ксуз йифиз,
Гьамиша хьиз,
ГьакІ ама.

КАКА ВА ВЕРЧ

-Какав а верч, гьим я вилик хьайиди?-
Суал гана дуст Алидиз – Велиди.
Алидини лагьана: - Я дилиди!
Сад тахьайла, масад гьинай атана?-

Сада –кака, верч я лугьуз Велиди,
Са гьяфтеда акьалтІ хьана гьуьжетар.
Чир тежез гьим ятІа халис къениди,
Кьве патани чІугъваз хьана зегьметар.

Са кьуьзуь кас хъфидайла кимелай,
Гьа и суал гун хъийида Велиди:
-Кака вилик хьанан,-лугьуз,-вечрелай.
Я туш хьи, верч, гьим я вилик хьайиди?-

Кьуьзуь касди гвай гьуьжетар цІув гана,
Жаваб гана: -ГьакІ гуж гумин куьн чандиз!
Верч, цавалай атана чахъ лув гана,
И кар чида Сад Аллагьдиз хъсандиз!

ЛУГЬУДА ХЬИ

Лугьуда хьи – хъел атун.
КІусни хъсан кІвалах туш.
Квез лазим я сел атун?
Ам яд хъвадай булах туш.

Фад хъел къведай аялрин,
Назик жеда беденар.
Сабурлу тир кьегьелрин,
Чанал жеда гьулданар.

Са сеферда хъелдалди,
ЦІудра хъуьруьн хъсан я.
Ам течин кас къедалди,
Валлагь, авам инсан я!

Шадвал ая уьмуьрдал,
Зегьмет чІугваз, кьуьл ая!
Рази яз и фикирдал,
Жуван кьамуз гъил ая!

Лугьуда хьи, бубайрин,
Дуьз гафар я мисалар.
Есир хьана багьнайрин,
Жув ийимир усалар,

ХУМАЯР

Вацра пудра начагъ жез,
Къаткидалда аялар.
Гьамишалиг сагъ тежез,
Квекай ятІа хиялар?

Физзарядка авунвач,
Гьар экуьнахъ къарагъиз.
КІусни зегьмет чІугунвач,
Я кІанзавач кІвалахиз.

Эгер сагъ чан кІан ятІа,
Азарлу жез туштІа кІан;
Ала-багьа чан ятІа,
Лигим ийиз, хьухь зи ван!

ХЪСАН АЯЛ

Хъсан аял хьун патал,
Тербиядиз, чирвилиз;
Тарсариз яб гун патал,
КІелун хъсан тирвилиз;
Эвел кІвале, хзанда,
Ахпа ясли-бахчеда;
Тхуз алахъ хъсандиз,
Школада, куьчеда.

Гьар йикъа са цІийи гаф,
Амал чириз алахъиз;
Акъатдайвал гьекь гзаф,
Галат тийиз, кІвалахиз;
Акьуллу тир гафариз,
Яб гуз гьар са сеферда;
Цуьк акъудиз гатфариз,
Гатухъди къвен бегьердал.

ЧІехи-гъвечІи чир хьана,
КІватІалайтІа, гьуьрметар;
Дневникда сир хьана,
Жеда хъсан къиметар.
Тербиялу аял хьун-
Бахт я диде-бубадин.
Аял рикІин хиял хьун,
Тахт я диде-бубадин!

ВУЧ ЯТІА

Билбил рахаз гатфарихъай,
Цифер катиз марфарикай,
Цуьквер жезвай гьарфарикай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

КІватІиз ризкьи челеравай,
Куьмек кІани эллеривай,
Бурж вахчузвай чилеривай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Яр-емишдин базар жедай,
Келем, картуф, газар жедай,
Марфарикай бизар жедай,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Чилерикай хьана бажгъан.
ЭкІяй хьана живед яргъан,
Яд-муркІади кьунвай къажгъан,
Лагь йисан им гьи вахт ятІа?

Кьуд вахтункай гьар са йисан,
Менфят къачуз алахъ хъсан.
Чилин винел шагь тир инсан,
Къадир тахьун, лагь, гьахъ ятІа?

Гьа икІ, дустар, йисан кьуд вахт-
Лаг, уьмуьрдин чи бахт ятІа?
Сад стха тир, пудни пуд вах,
Гьар са йисан чи тахт ятІа?

РАЙСУДИН ДУСТ

Ватанэгьли къадим Куьре Меликан,
Ваз акъваздай мажал авач, Райсудин!
Тарихарни рикІел хкиз виликан,
Югъди, йифди кІвачел ала, Райсудин!

Уьмуьр бахшна школадиз, аялриз,
Тарсар гунал рикІ ала ви, Райсудин!
Пара кьадар дерин я вун хиялриз,
Галат тийир рикІ ава вахъ, Райсудин!

Хуьруьн тарих, халкьдин тариф рикІеваз,
Макъалаяр кхьиз жеда, Райсудин!
Акъваз тийиз, гьамишалугъ рекьеваз,
Зегьмет рикІел хкиз жеда, Райсудин!

Гьуьрмет аваз яр-дустарин арада,
Шад манияр лугьуз жеда, Райсудин!
Шииратдин ктабар тваз харада,
КІвалах кьиле тхуз жеда, Райсудин!

Хъсан хизан, гьуьрмет авай кІвал авай,
Адалатлу хуьруьнви я, Райсудин!
Куьрхуьруьз хас хуш нугъватдин чІал авай,
Гьар межлисда хъуьруьн вид я, Райсудин!

Са зун туш ви ийизвайди тарифар,
Куьре патан ад ава вахъ, Райсудин!
Хуьре гзаф аватІани арифар,
Кхьинардай чад ава вахъ, Расудин!

Сажидиназ дустарикай садлагьай,
ТІвар гуниз вун лайихлу я, Райсудин!
«Чубан гада» мани икьван шад лагьай,
Пара умун къилихлу я, Райсудин!

ШАРАБАН

Мехъер юкъуз далдам-зуьрна ван жеда,
Зарб макьамрал кьуьлер ийиз кІан жеда.
Свас гъидайла, вун жегьилрин чан жеда,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Къванерай цІай акъудиз, физ, ракьарив,
Вуч дамах гва зарбдиз фидай чархарив?
Вун акурла фин хъийидач ахвариз,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Гам – халича, ни галамай атирдин,
Шуьрбетдин яд гичиндава къадирдин.
Гар кутадай сусан кьилел дуьгуьрдин,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Свас хквезвай муштулух гвай чамардин,
Туьфенгдин ван къведа гайи хабардин.
Чам хъуьрезвай, чухва алай къатардин,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Девиррилай девирралди мензилар
АтІана, чи кар ийизвай кьезилар;
КІарас – магьи, ракьарни тир къизилар,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

ЦІайлапан я бахтлу рекьиз фидайла,
Машин затІ туш мехъериз свас гъидайла.
Заз хуш я вун аманат хьиз хуьдайла,
Цавай фидай балкІанар квай, шарабан!

Тикрар:
Гваз хквезвай чи свас - неве,
Шарабан, ви чархар сагърай!
«Перизада» мани сиве
Авай енге вахар сагърай!

ШАИРВАЛ

Аламатдин пеше я вун – шаирвал!
Зун уьмуьрлух гьатнава ви есирда.
Ялиз четин залан пар я загьирвал,
Гужарин гуж я вун гьар са асирда.

Яргъариз зун фидач, хквен мукьварал,
Аламатар тІимил авач акурбур.
Чиле тІеквен ийиз вилин накъварал,
Гзаф ава азиятар акурбур.

Кьуьчхуьр Саид хьана вичин вилервай,
Мурсал хьтин хан хьайила Куьреда.
Гужар эхиз жен тийидай чилервай,
А ашукьди эхнатІа гьи жуьреда?

Етим Эмин кана халкьдин дердери,
Шем хьиз цІараз, хам хьиз кьураз, азарда.
РикІяй фейи агъзур веривердери,
Девирди ам туна хьи бедназарда.

Чи стІалви – Сулейманни кесиб тир,
Уьмуьр халкьдиз багъиш авур шаир яз;
АквазватІан кас хьиз бахтар несиб тир,
Регьятвалдай мажал ганач загьир яз.

Шаирвилин бармак пара залан я.
Ам алукІай кьил агъузна кІан жедач.
Ви гуьгъуьна фитне жеда илан яз,
Адахъ галаз гьуьжетдай вахъ чан жедач.

Йифен ахвар шаирвили къакъудиз,
Йикъан кьарай къалурдач ви вилериз.
Садбуру вун аршдин цавуз акъудиз,
Пехилбуру ракъурда вун чилериз.

Хизанни кваз чІалал гъана, рахуриз,
Шаирвили гъида йикъал къекъведай.
Вуч гуж ава дуьньяда гьахъ жагъуриз?
Бахт – ничхир хьиз ава гъилив текъведай.

Шаирвили артухарна душманар,
Дустарни кваз пехилзава, хъел хьана.
Вакай хуьдай жагъанач заз дарманар,
Ви тІал, ви квал хкякь тийир сел хьана.

Сад Аллагьди гайи пай я, шад я зун.
Шаирвиле гуда жуван чанни кваз!
Вал ашукь тир агъзурдакай сад я зун,
Вун паталди кукІварда за къванни кваз!

Зун – Сажидин хьанач хьи, яз стІалви,
Шииратда хиве кьуртІа ажузвал.
Зи дамарра къугъвазмай кьван стІал ви,
Алахъда зун гъалибвилер къачуз Вал!

МАЖАЛ АВАЧ РЕКЬИДАЙ

Фейи уьмуьр – хирде авур пул хьана,
Налугьуди, ахвар тир заз акурди.
Йисар закай катна чІижер кул хьана,
Агь, вилериз амач хьи зи такурди.

Хайи йисни ават зи гишиндал,
Аялвални къакъудна зи дяведи,
Белки ядни хъваз кІан дахьун гичиндал,
Гьа кар себеб яз кьазватІа деведи?

Жегьил йисар багъишна за кІвалахдиз,
КІелни ийиз, зегьмет чІугваз гьар сана.
Тешпигь хьана шииратдин булахдиз,
Ахварал зун фенач, секин ксана.

Хъсан хьана, хизан хьана, аялар,
Акьалдарна гьар сад чпин кІвачерал.
Хтуларни хьана рикІин хиялар,
Ярар-дустар къазанмишна вишерал!

Хиялри зун гваз къекъвезва луварал,
Агакь тавур гзаф ама чкаяр.
Зун чархачи хьана шумуд суварал,
Къецинди – къе, заз чир хьанач пакаяр!

Веривердер ийизва гьахъ-гьисабдин,
Хийир – пара, кІусни ганач зиянар.
Са вахт къведа, лапагдин хьиз, кьасабдин,
Секин жедай вахт, тавуна пиянар.

Жува жуваз кутугнавач къимет гун,
Халкь зи – Судья, къвезмай несил – шагьидар.
Я аферин лугьун, я туш туьгьмет гун,
Зун куьн вилик буржлуз ама, игитар!

Белки амай уьмуьр гьайиф татана,
ТуьхкІуьр хъийин ахъа хьайи гъалатІар.
Багъри халкьдиз къуллугъ ийиз датІана,
Аман минет, ийимир зун галатар!

Гаф лагьай хьиз, карни кІанда авуна,
КІвалах гъиляй мажал авач рекьидай!
Сажидин, кис, сиви куьтІни тавуна,
Жуван кІалах тадиз ая ийидай!

САЖИДИНАН ВЕРИВЕРДЕР

Ахъагъайла дуьньядиз вил,
Акъатзавач, дустар, зи кьил.
Виликан зав вугайбур гъил,
РикІе кІватІиз зегьер туькьуьл,
Кьил кьуьхве тваз чуьнуьх жезва!
«Каха» макьамдал ийиз кьуьл,
Зайиф чанар хуьнуьх жезва,

Вири лезги рухваяр я,
Са хва-стха, архаяр я.
Са бязибур хахаяр я.
Са бязибур, хуьз чпин кьил,
Руьгь авачир – чухваяр я.
Кайи чІавуз кІвачерик чил,
Катдай ламран рухваяр я!

ТІуруни нез, тумуни-вил
Акъуддайдав куьз ганай гъил?
ЧІехидакай кьуна хьиз гъуьл,
Жуван лезги маса гудан?!
Хун паталди дустунин кьил,
Чара касдив аса гудан?

РикІе-зегьер, меце-ширин,
Чинал жеда тапан хъуьруьн.
Гъил галукьай чка – ирин,
Намус квачир кас жедани?
Жува-жуваз са фур дерин
Эгъуьн тежер кац жедани?

Акурлани тежез рахаз,
Са версинин катда яргъаз.
Ни вуч лагьайтІани агъаз,
ГьакІ, мегер, кьил хуьз жедани?
Гафаралди ийиз бугъаз,
Бейабурвал гъиз жедани?

Сажидинан веривердер-
Лугьун туш хьи вири дердер.
КІан ятІа жез халкьдин сердер,
Дуьз тир патал алаз кІанда!
Багъиш авун патал бейтер,
Даим халкьдихъ галаз кІанда!

АРБЕН КЪАРДАШ

Арбен Къардаш, илгьам ганвай Эмина,
Шииратдин Шалбуз дагъдин кьил я вун.
Къадим лезги гафар твазвай демина,
Аламатдин туьнт «Лезгинка» кьуьл я вун!

Къилих –дугъри, рикІ куз багъри эллерихъ,
ЦІигел кас я мехъеррихъни кьуьлерихъ.
Чир хьанайтІа, рехъ-къведай чи кІвалерихъ,
Зи эрчІи гъил, чина авай вил жедай.

Гьар са рекьяй чирвилер ви дерин я,
Заз кІаниди ви милаим хъуьруьн я.
Ви гьар са цІар кІелиз хуш я, ширин я,
ЧІалаз гегьенш, лепе алай гьуьл я вун!

Муг Рагъ хьана, къекъвез Махачкалада,
Хуьр акунихъ ви вил гьикьван галатша?
Лезги халкьдин берекатлу талада,
Битмиш хьанвай сарубугъда къуьл я вун!

ЧІалар кхьиз чида лагьай чІалади,
Сажидин, ваз рахаз чир хьухь куьрелди.
Арбен Къардаш, фу нез вердиш гьалалди,
Сулейманан багъда авай гуьл я вун!

БАЗАРДАЛЛАЙ ПАПАРИЗ

Базардаллай язух папар,
Нерар яру, кІевна япар,
Куьн авай югъ-йиф акуна.
ЦІал алтІушна, зарзаз тупІар,
Заз куьн лап зайиф акуна.

Ахъа гьаят – тІвар тир базар,
Мекьи къаял чІугваз азар.
Заз куьн лап гьайиф акуна.
Савдайрикай тежез бизар,
Ийизвай тариф акуна.

За вуч лугьун квез, чан вахар?
Белки квезни къвезвач ахвар.
Ракъар такваз, циф акуна.
Заз чан алай кьурай къахар,
Нез, ахварай кьиф акуна.

Сажидинан гафар дерин,
КІелдай чІавуз яб гуз ширин;
Куьн кьилерал лиф акуна.
Валлагь, авун туш квел хъуьруьн,
МуркІади кьур киф акуна!

ЗИ ХУРУДА

-Гьар са халкьдихъ вичин ватан, чІал ава.
Гележегдин шадлу мурад, метлебни.
Вучиз, шаир, ви хуруда къал ава?
Вахъ дидени буба хьанай, ви кьебни.

-Гьахъ я вун, дуст, къал кІаниди–къалдик кьий!
Къал арадал акъудзавай ксарни.
Чарадан кар чІурзавайбур – тІалдик кьий!
Халкь сад хьана физвай такваз йисарни.

Самурдин вацІ хажалатдик цІаразва,
ЧІехи пай яд иличзава цІапарал!
Самурдин там «Яд!», «Яд!»-лугьуз, кьуразва.
Инсанар куьз биши хьанва япарал?

Са зун яни къал авайди рикІера?
Чинал алай вил виливай къакъудиз.
Жандармаяр акъвазарна рекьерал,
КІанзава чун чи кІвалерай акъудиз.

Сад Аллагьдиз кьванни чи ван хьанайтІа!-
Гьакимриз чахъ кІамач ябни акализ.
Самур вацІун зун са къван хьанайтІа,
Тадачир за Садвилин рехъ агализ!

Зи хуруда цIай ава Шарвилидин,
Халкь кьве патал пайна, ахвар къведани?
Азад инсан яз дидеди хайиди,
Зун шаир яз, чIалар кIелиз, шедани?!

АЛЕМДИКАЙ

Алем – гьикьван гегьенш ятІа сергьятдиз,
И кьил, а кьил четин ялда жагъуриз.
Куьн гъавурда гьатун патал регьятдиз,
Заз кІанзавай кьилин мефтІер югъуриз.

Шумуд цавар, шумуд чилер аватІа,
Сад Аллагьдиз чида и кар хъсандиз.
Кьил – къуьнерал, чина вилер аватІа,
Фагьум авун чарасуз я инсандиз.

ГьакІ хьайила, эвичІдач зун деринриз,
Зун рахада Ракъиникай Алемдин.
Чими Гъед яз, вич виридаз ширинриз,
Рекье твазва чаз вичин экв Мелгьемдин.

Вичин чандал цІай куз, югъ-йиф талгьана,
Шумудни са миллиардрин йис ятІа?
Адаз вичин Бахт и кардай жагъана,
Де лагь, и кар хъсан ятІа, пис я тІа?

Гьа кар себеб лугьузва за виридаз,
Эгер гьуьрмет ийизватІа Ракъиниз;
Гьар са касди куьмек ая иридаз,
Тамаш тийиз зегьметдизни, гьакъиниз!

ВАЦРАН СЕФИЛВИЛИКАЙ

Лагь кван, вучиз Варз и кьадар сефил я?
Кьилди кьилихъ тек яз цава азад тир.
Уьмуьр гъиляй фад акъатай жегьил я,
Эвел кьиляй ам, заз чиз, са масад тир.

Шаксуз адахъ Чилихъ хьтин девлетар,
Чан алайни алачирбур бул авай.
Ядни гьава, гьар жуьредин миллетар,
Вичин гатфар, кьуьдни гатфар, зул авай.

Ашукь хьана Чилел, вичин бинедиз
Яб тагана, къе гъилерив ичІи тир;
Хендеда хиз, тамашзава дуьнедиз,
Накъвар алай вилералди мичІи тир.

Чара касдал ашукь хьана, жуван гъуьл
Пис аквамир, вафалу хьухь, жедатІа!
Акъатай хьиз, чара касдал алай вил,
Садни жемир Варз хьиз цава хендеда!

ГЬАЖИБАЛА ДУСТУНИЗ

Ал-Ярагъи Мегьаммедан тІвар алай,
Мекке-Мединадин пайдах зар алай,
ЧІехи мискІин эцигиз тур кар алай,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Аян хьайи, на аферин гъидай хьиз,
Камаллу хва зияратдиз фидай хьиз,
Бубади вал тІвар эцигай чидай хьиз.
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Лезги халкьдихъ хьана чІехи архаяр.
Гилани чахъ ава викІегь рухваяр.
Мягькемзавай диндин пак тир гьалкъаяр,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

СтІалринни, Гилийринни Ярагърин,
Дагъустандиз нур чукІурай чирагърин,
«Ша, дин кІвачел,- лугьузвай на,- къарагърин»
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

Сажидиназ, гьар са гаф са къизил яз,
Багъиш ийиз кІан я ваз шад гуьгьуьл яз.
Меккедин рехъ атІай инсан кьезил яз,
Гьяж мубарак хьурай, Гьажибуба дуст!

ТАКЪАВ

Дустар, хкин за куьн рикІел,
Зун фенвай ген гуьдай никІел.
Фадлай кьулухъ хьанвай цІигел,
Заз шуьрбетдин яд акуна –
За такъавдин дад акуна!

Зулун кьиляй гьар са емиш,
Жедай вахт я хъсан дигмиш.
ТІямлувилиз пара дуьзмиш,
Заз Женнетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

ЦипицІрикай хкудай ем,
АцІурна за са цурун жем.
Гьич са затІни туш метелжем,
Заз шуьрбетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Метин руг квай ципицІ шире,
Лазим затІ я гьар са бере.
Халис макан тир чи Куьре,
Заз Женнетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Хъунухъал тух тежер ширин,
Нямет я пуд СтІал хуьруьн.
Дустар, куьне мийир хъуьруьн,
Заз шуьрбетдин яд акуна!
За такъавдин дад акуна!

Хушдиз кьадай гьар са йикъав,
Чаз пара нуш затІ я такъав.
Ички - кІвал я, алачир къав.
Заз кІанзавай мад акуна,
Ви такъавдин дад акуна!

ЯКЪУТ ВАХ

Уьмуьрдин рехъ юлдаш галаз гьал авур,
Кьисметарни сад авуна, кІвал авур,
Азиятрин залан парар ял авур,
РикІел вири алама ви, Якъут вах!
Юлдашдихъ вил галама ви, Якъут вах!

Халкьдин рикІер и кьадардин шад авур,
Ам са кас тир, хъуьтІерикай гад авур.
Зарафатрин кимерикай чад авур,
Чи рикІелни алама ам, Якъут вах!
Акунихъ вил галама ам, Якъутвах!

Берекат хьиз битмиш жезвай никІера,
Абдукъадир амукьда чи рикІера,
Ам чахъ гала вилик физвай рекьера,
Ада кхьей чІалар ама, Якъут вах!
Чахъ Шагь, Шалбуз дагълар ама, Якъут вах!

ШИИРАТДИН ЦIЕЛХЕМАР

Мегьамед Гьусейноваз
70 йис юбилей мубарак яз
Билбилрини яб акализ, кис хьана,
Заз дагъларни уях хьайид хьиз хьана.
Булахрини мани ягъиз къванерив,
Цав ацІурай музыкадин сесерив,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

Хайи Ватан Хъуьлуьд ва Фалфан ятІа?
Макьамринни манийрин тІурфан ятІа?
«Шарвилиди», пак «Эминан» эсерар,
Чаз багъишай берекатрин бегьерар,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

Дагъви халкьдин руьгьдин сирер эллерал,
Агакьариз алахънавай сесерал,
Вири халкьдин патай чІехи гьуьрметдай,
Галат тийиз чІугур кьадай зегьметдай,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

На теснифай «ИчІерин хуьр» макьамдин,
Ван япара ава гьар са макъамдин.
Сажидина, куьне чІугур азабдай,
Акъуд авур гьар са хъсан ктабдай,
Баркалла чи Мегьамед Гьуьсейноваз!

ШАГЬ ТИР АГЪА СТІАЛАР

И кьил а кьил акван тийир чуьллерин,
Макан я вун сарубугъда къуьлерин.
Зегьмет кIани, гьуьрмет кIани эллерин,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

«Илимрин гьуьл», Шииратдин Мекке тир,
Къагьриманар машгьур авур уьлкве тир,
Рушар авай гьарма сад са бике тир,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

Къадим тарих авай дерин сирерин,
Меркез я вун, Лезгистандин хуьрерин.
Эренлер тир зияратдин пIирерин,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

Тамашайла туькIуьр хьунин тегьердиз,
Ухшар я вун махарик квай шегьердиз.
Билбилрин ван алай гьар са сегьердиз,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

СтIал шаир Сажидина кьатIана.
Хиялрикай гуьзел шиир атIана.
Баркалладин таж кьилеллай датIана,
Чан Куьредин Шагь тир Агъа СтIалар!

КУЬРЕДИЗ ГИМН

Кьудратлу тир къадим Куьре,
Пачагь квачир мах я хьи вун.
Шегьерар тир гьар са хуьре,
Халкьар акваз гьар са жуьре,
Бахтунин са тах я хьи вун!

Агъзур сара вилериз ви,
Акун тавур кIвалах авач.
Гьуьрмет кIани эллериз ви,
Берекатлу чуьллериз ви,
Кьисмет тавур булах авач!

Къужах кьуна Дагъни Аран,
Дуствал кIани рикIава вахъ.
Ислягь чIавуз гьализ девран,
Гьар гатфариз цIай куз Яран,
Шарвилид кьил тик ава вахъ!

Яман йикъар пара хьана,
Ягъ-кьиникьин гьисаб хьанач.
Халкьарин фу тара хьана,
Душман уьзуькъара хьана,
Кхьин тавур ктаб авач!

Дертни эхна, девранни на,
Намус хвена, ватан хвена.
Дарвал эхна, гьижранни на,
Дагъни хвена, Аранни на,
Ви чIал хвена, хизан хвена!

ЦIаяр къвана, марфар къвана,
Кьуркьушумдин харар галаз.
ЧIалар къвана, гафар къвана,
Араб, латин гьарфар къвана,
Вилик, кьулухъ цIарар галаз!

Къадим тарих къванеравай,
Мерекуьп ваз иви хьана.
ЧIулав литер къуьнеравай,
Гъиле шивдин кьенер авай,
Лекьерин рикI кIеви хьана!

Женнет макан Къуба, Муьшкуьр,
Зияратдин Самур дере…
Дагълух уьлкве, Аллагь шуькуьр,
Чирагъар гвай даим куькIуьр,
Ви далудихъ гала, Куьре!

Ви лекьери лув гуз цава,
Хъен вегьезвач вал чарадан.
Ризкьи-дарман, ятар-дава,
Вири шартIар вахъ бул ава,
Чарадаз кIир тийир гардан!

Камаллуяр я ви эллер,
Гьуьрмет кIани, хатур кIани.
Берекатлу ава чуьллер,
Зегьмет чIугваз вердиш гъилер,
Дустариз гуз ятур кIани!

Гъилиз-заха, мециз-ширин,
Къавум-къардаш, дустар ава.
Гьар са кIвале - лугьун-хъуьруьн,
Гьар са хъсан адет хуьруьн,
Хуьз алакьдай устIар ава!

Куьре Мелик, Етим Эмин,
Алкьвадар Гьасан-эфенди…
СтIал Сулейман - чи замин,
Женнет кьисмет хьурай, (амин!)
Халкь паталди рикI эфейди!

Сажидин, на ара-ара,
Буш гафар ийиз тахьурай.
КIанзавайди-гьар са тара,
Дадлу емиш гъана пара,
Гележег чи бахтлу хьурай.

ЗУН МУГЬМАН ТУШ

Зун мугьман туш атанвай куьн утагъдиз,
ТIуьна, хъвана, гъилер ягъна хъфидай.
Ухшар ятIан зи акунар начагъдиз,
Зун шаир я вегьтедай гьич тефидай.

Зун дуьньядал атайди туш мугьман яз.
КьейитIани амукьда зун рикIера.
Зи шиирар гьар са тIалдиз дарман яз,
Бакара къвен шумудни са рекьера.

Зун амукьда хиял из куьн рикIера,
Зун амукьда мисал хьана чIалавай.
Зун себебдин са хъач я куьн никIера,
Кваз такьуна физ тахьурай къвалавай.

Са низ ятIан багьа я зун цуьк хьтин,
Сад лагьана бахт багъишиз гьазур тир.
Зи жегьилрал а кьадардин рикI хьана,
За жуван хур чи жегьилриз гьазур тир.

Зун мугьман туш атанвай са кьил чIугваз,
Къван хьанани амукьда куьн арада.
Билбилди хьиз алахъдайла зил чIугваз,
Зун пехилрив тваз вугумир кьарада.

Бязибурун сурухъ багьа къван жеда,
Кьейи инсан дагъ хьиз цавуз акъуддай.
Зи сурун къван-зи манийрин ван жеда,
Четин чIавуз гъам рикIелай алуддай.

Зун квез чидай кесиб кас я, къураба,
Дустарилай пара хьайи душманар.
Шииратдин рекьяй гьалай араба,
Гьич са касни ийин тийиз пашманар.

Чаз виридаз сад и чил диде тир,
Адан къадир чир тахьун чаз гунагь я.
Инсанвилиз гьуьрмет ая вине тир,
Чун сад-садан эрчIи гъил я, панагь я.

Зун дидеди хайиди туш кьин патал,
И рагъ, и варз аламай кьван цаварал.
Азиз дустар, мус хьайитIан куьн патал,
Хкведа зун мел-мехъеррал, суварал.

Ам Сажидин туш хьи герек хьайила,
Куьн арада хьун тавуртIа вири хьиз.
Куьн межлисра дадлу хуьрек хьайила,
За жуван рикI цIурурда квез гъери хьи.