РИКІИН СИРЕР

Бахшандар 

РИКІИН СИРЕР
Къадирсузриз
Садбур – луван, садбур – чилин ничхирар,
Садбурукай: кицІер, кацер, кьифер жез;
Фагьум тийиз, я эвел, я эхирар,
Цава лув гуз жеда, пехъер, лифер жез.-

Гьич садани вич масан яз, кваз такьаз,
Къачузвайди кьезил нефес – гьава я.
Бязибуру, вич инсан яз, кваз такьаз,
Къадирсузриз бахшда уьмуьр гьавая,

Къадирсузрин къадирсузвал себеб яз,
Тушни дуьнья – элкъуьрайди гъамариз?
КІан хьуналди ахмакьбуруз метлеб яз,
Уьмуьрдин дад чир жеч, гьелбет, ламариз.

Кар авачиз
Кар авачиз гар къекъведач цавара,
Яра бадан вуч аватІа квахьайди?
Са-садбуру лугьуз адаз «авара,»
Масадбуру лугьуз жеда «гьахьайди.»

Белки адаз, цавуз лифер чукІурна,
КІанзаватІа, рагъ къалуриз вилериз?
Белки гаруз цифер гьарнихъ чукурна,
Марфадин кул кІан ятІа гъиз чуьллериз?

Гар пислемимиш мийир, гаруз хъел гъимир,
Адаз мажал авач чаз хьиз ял ягъиз.                                                                                                                                                                                                       Чаз тІурфанар кьилел алаз сел гъимир,
Чими чІавуз катмир чакай къвал ягъиз.

Гар – гьерекат, рагъ – берекат, рагъ я чан.
ТІебиатдихъ ава гьар са аламат.
ТІебиатдал ашукь касдин сагъ я чан.
Чан хьузвайди тІебиат я саламат.

Гарни кІанда, амма са кІус секин тир,
Марфни кІанда, векьер-кьалар – чуьллериз.
Гарни цава хьаначиртІа, мумкин тир,
Михьи гьава аквадачир вилериз.

Заз чидачир
Заз чидачир, жуванбуру жувалай,
Хана рахаз, жув маса гуз жедайди.
Жуван кІвалин варданагди къавалай,
Келле хана, цІа туна куз жедайди.
Ни фагьумнай, жуванбуру, мукьва кьаз,
Жув яргъадай кьадай им вуч адет я?
Жуванбур за гъиз цуькверин юкьва тваз,
Жув яргъадай кьун им лагь вуч адет я?

Зиз чидачир, чир хьанани кІандачир,
Дуьньядин чарх терсина яз элкъвена.
Жуван капу халкь галачиз вандачир,
Жув квен иес хьана, югъ-йиф къекъвена?
Жув маса гуз къекъвейбуруз рехъ гана,
Сад Аллагьни фенава жал ахвариз?
Стхайриз за стхавилин гьахъ гана,
За мутІлакь вал авурди туш вахариз.

Заз чидачир, чир хьуникай вуч ава?
Алахънал хъуьтІуькайни гад жедач.
Ви гъавурда акьан тийиз гуж ава,
Ви гьалдикай хабар кьадай сад жедач.
Гьар гьикІ ятІан, лап рикІивай авайвал,
Лугьуниз зун мажбурзава намусди.
Алейсалам пайгъамбарди лагьайвал,
Садакайни муьскуь туш зун са кІусни!

Заз чидачир, хъсан хьана чир хьана,
Сажидинни вири хьтин рекьида,
Кьейидалай кьулухъ квез я пІир хьана?
Гьар са касдиз чилик чка жагъида.
Амма са кар чида, заз лап якъин яз,
Хъсанвални писвал фидач рикІелай.
Тум цун патал, ризкьи патал – гьакъи яз,
Артуханди хутахдай туш никІелай!

Эй Сажидин, чида лугьуз рахана,
Вахъ авачир гъейри душман кьамир на.
Хъифидалди, артухлама кьил хана,
Жуван келле къал чуьруькра твамир на.
Дуьнья – тек са вун паталди халкьнавач,
Вун хьиз бейкеф рекьизвайбур мад ава.
Заз чида вал, зегьметдин гьакь гьакьнавач.,
Я бахтавар, дуьньяда ви ад ава!

Дердерикай виридалай заланди
Дердерикай виридалай заланди,
Са халкь кьве пай хьун я, чара ксар хьиз.
Эхиз тежер гуж я и вахт инсандиз,
Къазаматда акъудзавай йисар хьиз.
Дерт кьве патал пайда, амма Ватан ваъ!
КІвал кьве патал пайда, амма Инсан ваъ!
Мал кьасабда куьлуь авур кІусар хьиз,
Амма, сад тир я Миллет, я Хизан ваъ!

Чилер гана, гьатта Самур вацІни кваз,
ЯкІун жагъун, ракьун жагъун – сергьят я.
Кьуна кьерен кьве патан кьве кьацІни кваз,
Жагъайдаз – гуж, тарашайдаз – регьят я.
Дуст тир халкьар душманбуруз элкъуьрна!
Шад тир халкьар пашманбуруз элкъуьрна!
Са халкь санал сад хъийир вахт кьегьят я.
Чи яхшияр яманбуруз элкъуьрна!

Заз къурхуди анжах тек са кІвалах я,
Халкь сад хьана такуна кьин ажалди.
Халкьни дагъдин гужлу тир са булах я,
КІев тежедай, алахъайтІан гужалди.
Эй, Сажидин, атІумир ви Умудар!
Чахъ хъижеда Шарвилияр, Давудар!
Чун вилив хуьз акъвазнава мажалди,
Ихьтин цІаяр акуна чаз шумудар?!

Тарифарни гьайифар
Вуч паталди кхьизватІа на чІалар?-
Хабар кьуна завай са девлетлуда.
Абур кІелай чІавуз жезва зун ялар,
И пар вуна зи далудлай алуда.
Эрег вуна авунайтІа тарифар,
За лугьудай: шаирар я арифар!

-Девлетлу хьун, айиб авай кІвалах туш,
Гьалал рекье авунватІа къазанмиш.
Девлетарни акьалтІ тийир булах туш,
Эгер вуна ийизвачтІа алдатмиш.
Валлагь, за ви авурбурухъ тарифар,
Кьейибурай кьаз, чІугвазва гьайифар!

Гуьлледикай, келледикай
Гуьлле акъатзавай яракь,
Ам туьфенгдин луьле я.
Гьуьрмет ийиз течир ахмакь,
Мефт авачир келле я.

А гуьлледи декьейтІани,
Херни жеда, сагъ жеда.
Уьмуьр шад яз тефейтІани,
Чина экуь рагъ жеда.

Гафарикай
Гафуникай Аллагьди хуьй зегьердин,
Сагъар тежер хер ийида рикІе ви.
Гафар ава артухардай бегьердин,
Цанвай ризкьи берекатлу никІе ви.

Гафарни чи акъатзавай яракь я,
Абурукай гуьлле ийиз алахьмир.
ЧІуру гафар акъудай чин туракь я,
Гьич садазни писвал ийиз кІвалахмир.

Ярар-дустар
Гьуьрметлу тир ярар-дустар,
Майдин вацра гатфарин;
Са хуш я заз лугьуз тостар,
Ширин, верцІи гафарин.

Яшамишрай чи дуст тирвал,
Чун вири са хизан я.
Халкьдин векил тир шаирвал
Хьунухь гьикьван хъсан я!

Куьне лагьай гафар ширин,
Гьарма сад са къизил я.
Куьн себеб яз дердер дерин,
ЧІугвазни заз кьезил я.

Заз кІанзава квехъ гьар садахъ,
Яргъи уьмуьр, бахт хьунухь.
Сад Аллагьди гьар са кІвалах,
ТуькІуьрдай квез вахт хьунухь.

Сажидинни куь арада,
Аваз хьунал шад я зун.
И дуьнья-карвансарайда,
Мугьман хьанвай сад я зун!

Шагь я Шарвили
(Гимн)
Девиррин таж хкажнавай цавариз,
Хайи югъни элкъуьрнавай сувариз,
Гьич уьмуьрлух фин тийидай ахвариз,
Дуьнья гьейран авур гьунардарвили;
Аламатар тешпигь хьанвай махариз,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Шагьни Шалбуз, Катин дагълар кьакьан тир,
Азадвилин женгчивал – чи Кьурьан тир,
ЧІехи Кавказ, Азияни Юкьван тир,
Дуьнья гьейран авур инсандарвили;
Алпанистан патал пайгъамбар кьван тир,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Азадвилихъ фидай четин рекьерин,
Руьгьдин чешме къагьриманрин рикІерин,
Суйдиз ухшар кьакьан дагъдин лекьерин,
Дуьнья гьейран авур арифдарвили;
Туьнт лезги кьуьл кІандай мелен, мехъерин,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Кавказ, Алпан, Лезгивилин тІвар хвейи,
Гьар миллетдихъ дуствилин рехъ – цІар хвейи,
Прометея багъиш авур цІай хвейи,
Дуьнья гьейран авур пак устІарвили;
Чи несилрин кьисмет хвейи, пай хвейи,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Гъалибвилер къазанмишдай пайдах тир,
Адалатлу гьар са карда уртах тир,
Чи Садвилин, Азадвилин даях тир,
Дуьнья гьейран авур машгьурдарвили;
Агъзур сара руьгьдиз мягькем, уях тир,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Ви рухваяр, ви лезги халкь – гьулдандин,
Ирсаибар яз амазма Ватандин.
Баркалладиз лайихлу тир инсандин,
Дуьнья гьейран авур ухшардарвили;
Намус, гъейрат багьа тир гьар замандин,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

----
Са-садбурухъ ава багьа чухваяр,
Масадбурухъ: ханар, беглер, кавхаяр,
Чахъ халкь хуьдай ава игит рухваяр.
Дуьнья гьейран авур аяндарвили;
Кьакьан аршдиз хкаж авур архаяр,
Къадим лезги халкьдин шагь я Шарвили!

Хана, хвена
Зун и чилел хана, хвена, инсан яз,
Чили заз-ем, цавари заз экв гана.
Гьа кар себеб, чил хуьн патал масан яз,
Дидеди заз хурудилай нек гана.

Диде-буба хьаначиртІа, Ватан захъ,
Заз и дуьнья аквадачир экуь тир.
АвачиртІа къадим тарих хъсан захъ,
Кьисметдикай зун са кьадар муьскуь тир.

Писни хъсан веривердер авурла,
Жавабдарвал гьиссзава за гьамиша.
За авуна кІандай са кар тавурла,
КІантІа – гатут, кІандатІа заз багъиша.

Чилери заз багъиш гана берекат,
Дагъларини гана къуват, кьакьанвал.
ВацІари заз багъиш гана гьерекат,
Душманри зи туна рикІе дакІанвал.

Ватанди зун вич паталди хвейид я.
Цуьк акъудиз вердишарна чуьллери.
Къагьриманри чун патал чан гайид я,
Азадвал, бахт багъиш ийиз эллериз.

Заз ни ганва секин жедай ихтияр?
Ватан патал физ гьазур я цІузни кваз!
Заз женгера аквазва зи бахтияр,
Зун аскер я гьам йифиз, юкъузни кваз!

Низ чир жеда
Зун дуьньядал атай чІал низ чир жеда?
Вуч туна за алат тийир рикІелай?
Белки закай са кІвал, белки хуьр жеда,
Чан хкидай багъларални никІерал.

Вуч тазва за хуьре, кІвале, шегьерда?
Чи несилриз гележегда герек тир.
Шииратдин багъ тунвани бегьерда?
Руьгьерин ем, тербиядин хуьрек тир.

Гьар са таран бурж гьар суз бегьер гъун.
Адаз анжах къимет гуда эллери.
Рапкъинин бурж я пакаман сегьер гъун,
Дамахдин хъвер авун патал чуьллери.

Тербияни тарсар гана аялриз,
Зегьмет чІугваз, тухвана дуьз рекьерай.
Хцивал гуз алахъна зун хиялриз,
Гьуьрмет, хатур акъуд тийиз рикІерай.

Зун дуьньядал чир тахьайтІа, атай чІал,
БарбатІ жедай затІни авач, ятІани,
Чир хьурай зун шиирралди рахай чІал,
Багъиш ая, синих, гъалатІ кватІани.

Фейзудиназ
Уьмуьрдин дад акур аял чІавалай,
Суракьравай къадим лезги тарихдин;
Пай рекье тур Сад Аллагьди цавалай,
Пак дагъвидиз хас тир жумарт къилихдин,
Алим шаир я Фейзудин Нагъиев!

Эминанни Сулейманан ирсина,
Къекъвез югъ, йиф гьахъ жагъурун паталди;
Илимдинни шииратдин хазина-
Иеси тир шумудни са кІватІалдин,
Алим шаир я Фейзудин Нагъиев!

Ви багърияр, хуьруьнвияр, гьакимар,
Пудкъад йисан атанва къе суварик.
Баркаллу хьун - чи патай я таъкимар.
Шагь дагъдин хьиз кьил хкІазвай цаварик,
Алим шаир я Фейзудин Нагъиев!

Чаз кІан я квехъ агалкьунар бул хьана.
Дережайриз хкаж хьун вун илгьамдин.
Пушкинахъ хьиз шииратдин зул хьана.
Вирибуруз машгьур тир чи аямдин,
Алим шаир я Фейзудин Нагъиев!

Хуьрер кьери
Хуьрер – кьери, къалин жезва шегьерар,
Ризкьи гъидай касни амач арадал.
Ишлемишиз патай гъайи зегьерар,
Вучиз чи вил алатІа къе чарадал?

Берекатлу чуьллер кьуна валари,
Вара-зара туьквенар чахъ бул хьанва.
Терс патахъди дегиш жезвай гьалари,
Рехъ ачухна, девлетлуйриз пул хьанва.

Хуьруьн девлет бул хьайила, шегьерни
Тух ийида ризкьидал, як, гъеридал.
Артух хьайи чІавуз хуьруьн бегьерни,
Аферинар къведачни чал виридал?

Хуьр галачиз жедач шегьер, гьукумат.
Хуьр хуьз алахъ, къул хуьх гузвай чимивал.
Хуьрер хуьнуьх патал гудан малумат?
Хуьрер чукІун тушни къенин кимивал?

Шегьеррин вил ала даим хуьрерал,
Чаз шегьерар авурбур – чи хуьрер я.
Гьар са шегьер кьунвай даим къуьнерал,
Алайбур чи сагъар тежер хирер я.

Хуьр амачтІа, квахьда халкьдин адетар,
Хуьруьхъ галаз квахьда гьар са берекат.
Хуьр бине я хуьзвай хатур, гьуьрметар,
Куьгьне хуьрер цІийи хъийиз гьерекат!

Са кІваликай мягьле ая, хуьр ая.
Хуьрерикай ийиз алахъ шегьерар!
Сифте нубат фу чарадай гъуьр ая,
Ахпа чили гун хъийида берекат!

Зун хайи кІвал
Зун хайи кІвал алай хуьруьн юкьвал чи,
Вилик квай чад – чІехи ким тир жемятдин.
Кьулан гъвечІи мискІин алаз мукьвал чи,
Кьилин мискІин патав гвай чи жуьмядин.

Кьулан микІин хандакІрал кьван уьцІуьрна,
Хкажнай фад контор патал дарамат.
Кар авачиз чпикай халкь куьцІуьрна,
Налугьуда, мад амачир къурамат.

Чатун патав чІехи хьайи аял яз,
Абур гьар сад рикІел хьайи гелер тир.
Жув хайи кІвал эбеди хьун хиял яз,
Эцигайбур диде-бубад гъилер тир.

Куьгьне кІвалер цІийибуру эвезна,
Гьар са хциз эцигна за дарамат.
Куьгьне кІвалер, фад-фад рикІел хквез, на
Зи мефтІеда кьунва чка саламат.

Жув хайи муг, жув хайи чил, рахай чІал,
Сад тир Аллагь, диде, буба, лезгивал;
Квез багъиш я зи чан, инал лагьай чІал!
Квез багъиш я зи рикІин пак михьивал!

Девлетлудан меслятар
Девлетлу жез кIанзаватIа, вири хьиз
Хъулухъ, вилик тамаш халис угъри хьиз.
Кепек патал чан маса гуз, къари хьиз,
КукупI-са хъупI кIанда лугьуз ацукьна.

Я вах, стха герек къведач чир хьана,
Чилкин пулар кIватIал ая вир хьана.
Хаталу кас акур чIавуз къуьр хьана,
МичIи цура кIанда ялгъуз ацукьна.

Ахвар текъвен гъилиз кепек атайла,
Табни ийин герек чара атIайла.
Гъиляй хъуьтIуьн йикьни жуван татайла,
КIанда жуван папа зяб гуз ацукьна.
 

Девлет кIватIун зарафат туш, буш жемир.
Нубатсуз пул херде авун хуш жемир.
Ялар ягъиз курортриз физ къуш жемир,
Туьквенда хьухь, жаваб тагуз ацукьна.

Бурж вугумир чанда Аман амай кьван.
Жува къачу, гуз хьайитIа, кIамай кьван.
Ахвар къвемир чарадак бурж кумай кьван,
Ягълухдин са пипIез тIвал гуз ацукьна.

Къадир хьана кIанда гьар са кепекдин.
КIек жез алахъ верчер авай демекдин.
Ресторанра ички, ягълу емекдин,
Геле жемир, алахъ таб гуз ацукьна.

Эгер вуна авуртIа, за лагьайвал,
Папакайни жагъида ваз галайвал.
Са чIавузни кIан жемир ваз къулайвал,
Вун мехъерин мугьман туш хъваз, ацукьна.

Девлет хъсан затI я, душман галачтIа.
Язух хьана, вал «Рэкет» тIвар алачтIа.
Жафа хьана алверчи жез ханачтIа,
Фагьум-фикир ая куз-куз, ацукьна.

Намус, гъейрат вун паталди герек туш.
Карчи патал: дуьзвал, гьахъвал – хуьрек туш.
Гьекь акъудна, зегьмет чIугваз зирек туш,
КIвалах ая кьил агъузна ацукьна.

Къуллугъчи жез, кIан жемир ваз чIехи жез.
Жанавур хьиз башламишда рехи жез.
АлтIушда вал чакъаларни пехъи жез,
Кеф чIугу ваз гузни, къачуз, ацукьна.

Мад са меялят къалур хъийин эхирдиз:
Ятар ягъиз, гуз кIан жемир чехирдиз.
Данайрикай хкудна вун нехирдиз
Ягъай чIавуз, сив хуьх раб гуз, ацукьна!

Им лугьун туш - девлетлу хьун хъсан туш,
Девлет хьухь, амма мутІлакь инсан туш.
Девлет кьилди вав нез ганвай гузан туш,
Сажидин, вун гьа гафар лугьуз ацукь!

Бязибуруз
Бязибуруз гьикI я дуьнья -
Вич халид цил, рикI я дуьнья.
Гагь яхун, гагь куьк я дуьнья,
Кефи пашман, шад тир чIавуз.

Бязибуруз вири халкьар,
Аквада сад хеб яз, сад кьар.
Чеб михьи, вун гьисабиз кьар,
Пабни гъуьл – кьвед сад тир чІавуз.

Аллагьди хуьй дуьшуьшдикай,
Зегьер жеда емишдикай,
Нек гатІана гамишдик квай,
Акъатай невс пад тир чІавуз.

Къуллугъ ахьтин затІ я, дустар,
Фялидикай ийир устІар,
Машгьур жеда кьуд патаз тІвар,
Ви кефи куьк, гад тир чІавуз

Къуллугъдикай хкатайла,
Къайи селдик акатайла,
Гъамлувални агатайла,
Вуч дамах гвай фад тир чІавуз?

Герек туш
Инсанар чун гьарма сад я,
Гьардал алай тIвар масад я.
Руьгьдин вилик вун азад я,
Са чуьруьк-къал ваз герек туш

Гьар са касдиз вичин рикIяй,
Ризкьи гурай цайи никIяй.
Суфрадал вав гвайди экIяй,
Амай гаф-чIал ваз герек туш.

Дидед хана рекьидалди,
Уьмуьрдин рагъ акIидалди,
Кеф чIугу «акт» кхьидалди,
Гъейри тIвал-квал ваз герек туш.

Я эвел туш, я вун эхир,
Цурцуни кваз кьада пехир.
Гьала жуваз жагъай жигъир,
Маса рехъ-хвал ваз герек туш.

Инсанвилел нез алахъ фу,
Кьилел бала тагъуй кIуфу.
КязаватIа вахъди юрфу,
Шад хьухь, шел-хвал ваз герек туш.

Сажидина къалурай рехъ,
Ахтармиша ятIа ам гьахъ.
Гьарам девлет ацукьай пехъ,
Гьич мал-жамал ваз герек туш.

Бахтикъара
Бахт авачир бахтикъара,
Уьмуьр куьз я уьзуькъара?
Декьин патал, гуьнуькъара
ЧIугуниз чун мажбур жезва.

Виридаз бахт бесни жезвач,
Бахт тIалабдай сесни жезвач.
Бязибуруз месни жезвач,
Лугьуниз чун мажбур жезва.

Бахтни рагъ я къвез-хъфидай,
Мугьман хьана нез-хъфидай.
Кiвал кIан ятIа квез хъфидай,
Кьабулиз чун гьазур жезва.

Им тегьердин гаф туш, дустар,
РикI тIваларин саф туш, дустар.
Як шурпадин каф туш, дустар,
ТIуьн булиз чун гьазур жезва.

ГьикI къачуда
Дишегьлиди дахайдан чан,
Сад Аллагьди дагъайдан чан,
Дуьньядал гьич тахьайдан чан,
Азраилди гьикI къачуда?

Дишегьлиди ханатIа ам,
Аллагьди чан гъанатIа ам,
И дуьньядал хьанватIа ам
КьенватIа, ахпа кучуда.

Сад Аллагьди дагайбурал,
Хъел къвемир ваз рахайбурал.
ЧІуру тир рехъ тухвайбурал,
АтІун тийир еб алчуда.

Азиз Мирзебековаз
Ви хуравай Ватандин цІай,
Яд кІватІайтІан Самур вацІай,
Ам хкадриз четин я, дуст!
Чи лезги халкь, туп хьиз ацІай,
Акъудайди вичин кьацІай,
Халкьдин душман, хаин я, дуст!

Лезги хурай кьацІ авуна,
Самурдин мур вацІ авуна.
Галукьайди батин я, дуст!
Чун дердерин яцІ авуна,
Кьве стха яд кас авуна,
Шад хъухьун намумкин я, дуст!

Акьалдарна лугьуз чан
Акьалдарна лугьуз чан,
Вечре хайи какадал,
Жув эцигиз жемир кІан,
Сад Аллагьдин чкадал!

Девлетарни чІехивал –
Гагь-ава, гагь-авач я.
ТІурфанринни пехъивал,
Сад лагьана яваш я.

Адалатни инсанвал –
Ахмакьбуруз чир жедач.
Жизви кьванни нукьсанвал,
Квачир гьатта пІир жедач.

Гъиляй къведай чІавуз ви,
Алахъ хъсанвал ийиз.
Ван жедайвал цавуз ви,
Алахъ инсанвал ийиз!

Аллагьди пис ксарин,
Вил акъуддач тІуб туна.
Вахт фейила йисарин,
Гьис ийида гъам вуна.

Дустар ава гьар жуьре
Дустар ава гьар жуьре,
Гьар шегьерда, гьар хуьре.
Гьам Къусарда, гьам Куьре,
Валлагь, Азиз хьтин дуст,
Гьар цІудакай сад жеда!
И ван галукьай чІавуз,
Гзафбуруз шад жеда!

Винел патай секин тир,
Самур вацІ хьиз йигин тир,
Халкьдин вилик эркин тир,
Валлагь, Азиз хьтин дуст,
ЯхцІурдакай сад жеда!
И ван галукьай чІавуз,
ХъуьтІуькайни гад жеда!

ЯхцІурни цІуд яшар тир,
Гафар-чІалар кІашар тир,
Шарвилидиз ухшар тир,
Валлагь Азиз хьтин дуст,
Агъзурдакай сад жеда!
И ван галукьай чІавуз,
Пехил рикІер пад жеда!

Вуч кар ятІа
Вуч кар ятІа чидач заз им,
Залум рикІиз кьарар авач.
Вуч затІ ятІа течиз лазим,
Я эвер, я гьарай амач.

Аллагь буба цаваралла,
Зун тек туна халкьдин юкьва.
Зун умудрин луваралла,
Сад Аллагьдиз жез кІанз мукьва.

Халкь галачиз я низ герек?
Зун хьтин кас ажал галай.
Бес тежезвай авур хуьрек,
Кьуд, вад, ругуд гачал галай.

Вуч кар ятІа акъатдач кьил,
И дуьньядин аламатрай.
Гьикьван уьмуьр ятІан туькьуьл,
Лугьузва за: саламатрай!

Сажидиназ бязи чІавуз,
Аламатар акваз жеда.
Жегьилвилихъ кьуьзуь чІавуз,
МукьнатІусди чІугваз жеда.

Идан вил адал
Идан вил – адал, адан – масадал
Вил эцигна чун куьз секин ятІа?
Алидин вилер Мусадал алаз,
КІвалахар туькІуьн чи мумкин ятІа?

Лугьузвач хьи за: къарагъ дяведиз!
А дяведилай меслят хъсан я.
Динж къул паталди гьар са неведиз,
Сабурлувилин нямет хъсан я.

Чубанрихъ-суьруь, лежберрихъ-никІер,
Багъманчийрихъ багъ амач емишдин.
Девлетлу хьанва амалдар сикІер,
Лепе гуз гьуьлел къизил, гимишдин.

Бес вири халкьар-зегьметдин сагьиб,
Куьз ракъурзава лагь тІун рикІелай?!
Гьиниз фена чи лезгийрин таъсиб!
Кьиле амачни тарсара кІелай?

М а и н а Абдулмуталибовадиз
Акваз-такваз физва йисар, йикъар чи,
Къецин югъни фида гьелбет тарихдиз.
Даим чими хьун паталди ракъар чи,
Вафалубур хьун герек я къилихдиз.
Лигим гьулдан хьун паталди ракьар чи,
Мумкинвал гун тийидай перт синихдиз!
Вахъ зирек тир къилих ава, Маина!

Ви манийрин, ви авазрин сесери,
Шадвал гъизва яб акалай рикІериз.
Манидик севт кутаз вердиш мецери,
Милайимвал гьизва дерин гьиссериз.
ТІабиатдай атир къачуз цуьквери,
Берекатар хкизвай чи никІериз.
Гьуьрмет, хатур хуьнуьх ава Маина!

Бушдиз хтанай Эрзиман
Ислен, саласа, арбе,
Хемис, жимяй, киш хьана.
Акваз-такваз мад гьафте,
Тахьайди хьиз гьич хьана.

Йикъар фена датІана,
Са-сад, зегьмет чІугвадай.
Базардин югъ атана,
Дерди-бала аквадай.

Бубади вичин хциз
Лугьуда: - хва, базар я.
Кесиб патал, пул гвачир,
Ам халисан азар я.

Дерди-бала авуна,
Жез хьайитІа, са «чан» гъваш.
«Чанни» жагъун тавуртІа,
Буш хквемир, зур «чан» гъваш.

-Гьаман къачуз тавуртІа,
Минет я ваз, Эрзиман;-
Гьаман жагъун тавуртІа,
Гваз хъша чаз зегьриман.

«Чан» жагъуриз ва зур «чан»
Къекъведай кьван базарда;
Дуьз гъавурда гьат тавур,
Хци вич гьакІ бизарда.

Эхир адаз са касди,
Мана чирда айгьамрин:
-«Чан» - як лагьай мисал я.
Жуьреба-жуьр гьайванрин!

Зур «чан» ам чи верчерин,
Какаяр я, Эрзиман!
Хъукъвай жунгав къуруцІдиз,
Луьгьуда кьван зегьриман!

КьецІи руш
КьецІи руша хъсан кьуьл,
Авуникай ад хьана;
И тапаррихъ вични кваз,
ЧІалахъ хьана, шад хьана.

Гьар межлисда, гьар меле,
Тавур жуьре кьуьл тунач.
Сагъ яз амай са кІвачел,
Гатун тавур чил тунач.

Ашкъиламиш хьайи руш,
Кьаз тахьана вичивай;
Авуналда ахмакь яз
Сагъдиз амай кІвачивай.

----
Ни вичиз вуч лагьайтІан,
Тапаррални гьелледал;
Ахпа ая гьар са кар,
Алцумна хьиз келледал..

Таб авункай
Хьана, хьанач, заз чидач,
Заз и жуьре ван хьана,
Ван хьайивал кьиса заз,
Квез ахъайиз кІан хьана.

Стха Али датІана,
Ийиз жедай кІвалахар.
Вели табиз, кимерал
Жедай ийиз дамахар.
Алидизни кІан жеда,
Велиди хьиз таб ийиз.
Лугьуда хьи гурцІулар
Цавай физвай гьарайиз.

Велидивай цанар цаз
Хьанач стха рикІеваз.
КилигайтІа, кимел ам
Аквада кьван йикьеваз.

-Вуч къал я, вуч рахун я?-
Хабар кьада стхади.
Са кІус амай Алидин,
Кьил тахана чхади.

-И кимида ийизвай
Ван хьайитІа, тапарар!
Валлагь, ягъун лазим я,
Адан сивиз дапІарар!

-Дуьз лугьузва Алиди!
Зазни а кар акуна.
Квез гурцІулар цавай физ,
ГьикІ амукьна такуна?

Чи къуншидин кчахъ кьвед
Галаз хьана гурцІулар.
Лекьре тухузвай чІавуз,
Элуькьзавай зуртулар!

-Инал Вели гьахъ я вун,
ЧІалахъ жедай таб я ам!
Алакь тийиз тапарар
Ийидай кас – паб я ам!

-------
Таб ийизни алакьна,
КІанда кимел чир хьана.
Тежез, ажал агакьна,
Квез герек я пІир хьана?

Ам шаир туш
Ам шаир туш такьадайди
Хабар халкьдин гьалдикай.
Гъавурда геж акьадайди,
РикIе авай тIалдикай.

Зи лезги халкь, къадим тарих,
На заз лезги чIал гана.
Вуна гана туьнт тир къилих,
Секинсуз рикI къал гана.

Ам шаир туш таквадайди,
Халкьдин гуьзел гележег.
Чандихъ гьайиф чIугвадайди,
Физвай чIавуз къати женг.

Зи лезги халкь, зи руьгь, зи тан,
Вун тушни заз гайиди?
Шииратдин Мекке Ватана,
Кьисмет хьана хайиди?

Ам шаир туш, гафаралди
Туп ягъдайди руьхъведин.
Гатфарилай гатфаралди,
Гуж тагайди гьекьеди.

Зи лезги халкь, ви чина зун,
Уьзуьагъ хьун- дамах я.
Зун ви къванцяз, квачиз зурзун,
ЦIай акъуддай чахмах я.

Ам шаир туш, цIай авай рикI
ХалкьнавачтIа хуруда.
Низ герек я атирсуз цуьк?
Ширин дад гуч чIуруда.

Зи лезги халкь, ви шадвилик.
Пашманвилик пай ква зи.
Чи Садвилихъ, Азадвилихъ
Физвай рикIик цIай ква зи!

Вуч туна
Эгер завай кьуртIа хабар,
Вун дуьньядал куьз атана?
Лугьуда: «Аллагьу Акбар»!-
Адан гьуьрмет хуьз атана.


На дуьньядал вуч авуна?-
Лугьуз суал гайитIа заз.
Жув халкь патал пуч авуна,
Гьайифни туш кьейитIа заз.

Дуьньядилай, вуч туна вун
ФизватIа лагь?- ЛагьайтIа заз.
Халкьдиз буржлуз амукьна зун,
Гуж авачир тахьайтIа заз.

РикIел хкун патал ви тIвар,
Хийирдин са дуьа кIелиз;
Таз хьанани вавай затIар?
Месэлаяр хьанан гьялиз?

Халкьдин вилик куьруь я мез,
Авур крар тIимил хьана.
Шииратдин рекье къекъвез,
Акунач жув камил хьана.

Гъил къачу зи тахсиррилай,
ТIимил ятIа авур затIар.
Алат тийиз асиррилай,
Сажидин, ви тикрарда тIвар!